ĐƯỜNG TA ĐI (Chương II B)
ĐƯỜNG TA ĐI
An Phong Nguyễn Văn Diễn
…..
Chương II B
NƯỚC XÍCH THẦN
VÀ
NƯỚC XÍCH QUỶ
** Các Bộ tộc, Bộ lạc nước Xích Thần (bắc Miêu, Thần Nông bắc) sau khi bị Hoa tộc xâm lược đã chuyển đổi thành “hàng vạn” nước chư hầu và nước phụ dung của vua chúa du mục Hoa tộc. Họ dần dần trở thành người Trung Hoa gốc Miêu.
Cánh quân của công chúa Âu Cơ vượt sông Hoàng Hà chạy về phía nam. Bị quân Hiên Viên đuổi riết, bà lại vượt sông Dương Tử lui về vùng núi Ngũ Lĩnh trên Cánh Đồng Tương* quê hương chồng. Theo sách Lĩnh Nam Trích Quái của Trần Thế Pháp thì Âu Cơ và các con (các đơn vị dân quân trong Liên Minh Xích Quỷ) đã về đến Tương Dạ. Bà ở lại đấy có ý đợi tin tức Long Quân.
II/4G.- Sách Lĩnh Nam Trích Quái kể:
Chờ lâu không gặp chồng, bà lập đàn ở Tương Dạ* kêu khóc tha thiết:
“Quân ở phương nào, làm cho mẹ con ta ngày đêm thương nhớ”
Các con cũng khóc:
“Bố ở phương nào mau về với chúng con”.
Thốt nhiên Long Quân về trên đàn, ông bàn với Âu Cơ nên chia các con ra trấn giữ các nơi. Long Quân dặn Âu Cơ phong con trưởng họ Hồng Bàng Thị làm vua gọi là Hùng Vương, đóng đô Phong Châu.
Sau khi mọi việc tạm ổn, công chúa Âu Cơ nhớ nhà, nhớ nước bèn đem các con đi lên biên cảnh. Vua Hoàng Đế (Sau chiến thắng tại Trác Lộc, Hiên Viên xưng vua và đổi tên là Hoàng Đế) nghe tin lấy làm sợ mới phân binh trấn ngự quan tái khiến mẹ con không về bắc được.
* Cánh Đồng Tương, đất Tương Dạ : Những danh xưng Cánh Đồng Tương, đất Tương Dạ, sông Tiêu, sông Tương… ở phía Nam Động Đình Hồ có thể đã xuất hiện từ câu chuyện công chúa Âu Cơ và các con thương nhớ Lạc Long Quân và lập đàn kêu khóc? Để rồi từ đó trở thành địa danh nổi tiếng trong văn học sử Việt cũng như Trung Hoa sau này.
Về sau người Tầu có chuyện hai bà vợ vua Thuấn là Nga Hoàng và Nữ Anh đi tìm xác chồng
Cánh Đồng Tương. Khi họ đến bờ sông Tiêu Tương thì nghe dân địa phương nói vua Thuấn chết ở đấy. Hai bà này bèn ngồi bên những bụi trúc trên bờ sông Tương mà khóc lóc thảm thiết. Nước mắt họ rơi trên các lóng trúc. Từ đó, mới có tên sông Tiêu Tương, Cánh Đồng Tương và trúc hai bên bờ sông Tương có những đốm xanh như ngọc rất đẹp giống những giọt nước mắt của hai bà ấy.
Cho đến giữa thời nhà Thương khoảng 1000 năm sau chiến tranh Trác Lộc, Hoa tộc chỉ mới mò tới vùng đất giữa 2 con sông Dương Tử và Hoàng Hà, thì vào thời vua Thuấn chắc chắn vùng đất nam Dương Tử vô cùng xa lạ đối với Hoa tộc. Chúng tôi nghĩ, chuyện hai bà vợ vua Thuấn mang nặng tính giả tạo, huyễn hoặc qua giai thoại vua Thuấn đi tuần thú “tới phía Nam Động Đình Hồ và chết ở đấy và chuyện nước mắt của hai bà này làm cho những lóng tre hai bên bờ Tương Giang từ đó lốm đốm nước mắt màu xanh ngọc!!!”Thời Nghiêu, Thuấn, phía Nam Trường Giang còn là đất thuộc quyền người Nam Miêu, trong phạm vi nước Văn Lang của các vua Hùng, thì chuyện vua Thuấn đi tuần thú phương Nam ở đây là phương nam của châu thổ sông Hoàng Hà cho tới phía bắc châu thổ sông Dương Tử .
Chuyện những cây trúc hai bên bờ sông Tương về sau có hình những đốm nước mắt của hai bà vợ vua Thuấn lại càng quá hoang đường… Rõ ràng người Tầu đặt ra chuyện này nhằm che dấu nguồn gốc xuất hiện những địa danh mang tên sông Tiêu Tương, Cánh Đồng Tương, đất Tương Dạ… của Việt tộc.
Tiếng Tầu vốn là một kết hợp bởi hàng trăm thứ tiếng của nhiều dân tộc gốc nông nghiệp Miêu, Viêm mà họ xâm lăng và đồng hóa… trong đó, chắc chắn ngôn ngữ của người Bắc Miêu mà trung tâm là vùng Sơn Đông và nam Miêu (Bách Việt) vùng Động Đình đã giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Chỉ riêng vùng Giang Nam, Hồ Nam, Lưỡng Quảng (đất Bách Việt cổ)… xưa nay vốn là trung tâm xuất phát những nền văn học, nghệ thuật, triết học, kinh tế, võ thuật, ca múa, hàng tơ lụa, đồ gốm… của Trung Hoa đã cho chúng ta một lời giải đáp rất rõ: Những “Hán ngữ” đầy dẫy trong hàng ngàn danh xưng Việt cổ (Thiên tử, Thiên hạ, Đế Viêm, Đế Minh, Đế Lai, Đế Du Võng, Lộc Tục, Kinh Dương Vương, Sùng Lãm, Lạc Long Quân, Động Đình Quân, Long Nữ, liên minh Xích Quỷ, kinh đô Cửu Linh, sông Tiêu Tương, Cánh Đồng Tương, đất Tương Dạ, Bách Việt…) là ngôn ngữ của Miêu tộc do các quý tộc Bách Việt đem tới bắc Việt Nam trong nhiều cuộc rút lui về phía nam cách đây nhiều ngàn năm.
Tưởng cũng nên nói thêm, thổ ngữ của các địa phương Miêu, Viêm hay Bách Việt kể cả vùng rìa là bắc Việt Nam hầu như không giống nhau do ở họ cư ngụ trên một vùng địa lý quá rộng và rất hiếm khi liên lạc với nhau (xin xem mục II/9. Nghi vấn lịch sử: Lâm Ấp có phải là Chiêm Thành không?)
Một vấn đề quan trọng khác: công chúa Âu Cơ làm tướng không phải là điều ngạc nhiên nếu chúng ta nhớ xã hội Việt cổ theo chế độ mẫu hệ. Trước và sau bà Âu Cơ có nhiều vị nữ lưu khác như bà Oa Nữ (Việt ngữ gọi là O Nữ hoặc Oa Nữ, chuyển qua Hoa ngữ thành Nữ Oa), Bà quân Ngô Nhuế (Hành Sơn Vương), bà Mai Quyên, bà Man Thiện, Hai bà Trưng, bà Triệu Thị Trinh (Oa hoặc O Trinh, chuyển qua ngôn ngữ Tầu đọc là Triệu Oa… rồi miệt thị thành Triệu Ẩu), bà Bùi Thị Xuân… Các vị này làm vua, làm tướng cầm quân dẹp giặc vô cùng oanh liệt không thua gì nam giới.
II/4H.- TÌM HIỂU SUY TƯ CỦA NGƯỜI XƯA
Các danh xưng Xích Thần, Xích Quỷ và nhân thoại Tiên Rồng không phải là những chuyện huyền hoặc, vô bổ như nhiều người lầm tưởng.
Đó chính là quan niệm nhân sinh và vũ trụ cũng như đường lối xây dựng xã hội và con người hoàn thiện mà người xưa cài đặt vào những sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc. Mục đích nhằm truyền dạy, lưu lại cho con cháu khi mà tình thế không cho phép họ diễn đạt trực tiếp những vấn đề bị coi là “quốc cấm”.
Cũng có thể vào thời ấy, dù đã có chữ viết nhưng chỉ mới ghi ra những chữ tượng hình như những chữ số, cái nhà, đất, nước, sông, núi, trâu, bò… chứ chưa diễn tả được tư tưởng hoặc những từ trừu tượng thuộc về tình cảm, tâm linh… Vậy, để truyền lại tư tưởng của tổ tiên nòi giống, người xưa chỉ có thể dựa vào những câu ca dao, phong dao, tục ngữ, thành ngữ, vè, ca múa hoặc trong những câu chuyện ta gọi là chuyện cổ, là nhân thoại, huyền sử để phổ biến trong đại chúng. Nhờ vậy mà lưu truyền đến các thế hệ về sau.
Âm – Dương và quan niệm nhân sinh :
– Xích Thần, Thần thuộc Âm chỉ tinh thần, lương tri, đạo đức, luân lý, nhu, văn, đường ngang, nét cong, hình tròn…
– Xích Quỷ, Quỷ thuộc Dương, chỉ vật chất, lý trí, luật lệ, cương, dũng, nét dọc, nét gãy, hình vuông…
Xã hội nói chung và con người nói riêng phải được xây dựng và duy trì trên nền tảng có âm có dương, có tinh thần có vật chất, có tình có lý, có nhu có cương… như hai dòng điện âm dương phải được nối lại mới phát ra ánh sáng, như hai sợi chỉ ngang dọc đan vào nhau mới thành tấm vải…
Thái cực và quan niệm vũ trụ :
– Liên minh Xích Quỷ = Tiên Rồng = Thái cực = Nhất nguyên Lưỡng cực
– Cha Rồng đem 50 con xuống biển, Mẹ Tiên đem 50 con lên núi = âm dương phân cực = Sinh lưỡng nghi
– Âu Cơ lập họ Hồng Bàng làm vua Văn Lang và chia con trấn giữ khắp nơi = Lưỡng nghi biến hóa vô cùng
Tuy nhiên, càng về sau, nước Văn Lang càng bị dồn vào thế thu hẹp trên cả hai lãnh vực đất đai và văn hóa vì các tộc ở phía Bắc bị ảnh hưởng cường lực thống trị của Hoa tộc dần dần nổi lên xưng độc lập… Và cuối cùng, Việt tộc lâm vào cảnh nô lệ Hoa tộc hơn 1000 năm. Với ý đồ đồng hóa dân Việt thành Tầu, kẻ cường bạo Hoa tộc đã thi hành một kế hoạch bôi xóa văn hóa vô cùng tinh vi… Vì thế, cho đến khi thoát khỏi xiềng xích nô lệ Hoa tộc thì Việt tộc dù đang sống trong văn hóa nguồn cội (đã bị pha chế, biến dạng) mà vẫn tưởng là học được văn minh của kẻ thù!
II/5.-.DU MỤC HOA TỘC LẬP QUỐC
Sau chiến thắng ở Trác Lộc 2704 Tr. CN, du mục Hoa tộc chiếm trọn toàn bộ đất Miêu Bắc, nông dân Miêu hiền lành, đông gấp trăm lần Hoa tộc. Họ có một nền văn hóa “khoan nhu dĩ giáo” và họ đã bắt đầu sáng tạo chữ viết. Do vậy, cộng chủ Hiên Viên dựa theo truyền thống Miêu tộc, ông đổi tên là Hoàng Đế* với thiên chức mới: thiên tử. Ông phong các hậu chủ Hoa tộc và các trưởng bộ tộc nước Xích Thần quy phục tạo thành một hệ thống hàng vạn nước chư hầu hoặc nước phụ dung, mở màn cho chế độ phong kiến sơ khai của Hoa tộc thời kỳ lập quốc. Đất đai của mỗi chư hầu có lẽ bằng một tổng hoặc xã ngày nay. Chế độ chư hầu tự trị, có quân đội, luật lệ, kinh tế riêng… vua chư hầu cha truyền con nối. Chư hầu phải tuân phục chính quyền trung ương, hỗ tương quân sự, nộp cống và vật lệ định kỳ…
Nhờ vua Hoàng Đế sáng suốt tiếp nhận nền văn hóa tư tưởng chứa đầy luân lý, đạo đức, xây dựng và dẫn dắt xã hội trên nền tảng Âm Dương, Tam thông, Ngũ hành… của Miêu tộc, các triều đại khởi đầu của du mục Hoa tộc đạt được một giai đoạn thanh bình lâu dài hiếm có trong lịch sử Trung Hoa.
* Hoàng Đế, đọc cổ sử, chúng ta thấy chữ Đế nơi nhiều vị vua Việt cổ như Đế Viêm (Thần Nông), Đế Minh, Đế Nghi, Đế Lai, Đế Du Võng. Cùng lúc này, du mục Hoa tộc vẫn còn mang những danh xưng Hậu chủ. Khi Hiên Viên được tôn làm người lãnh đạo các Hậu thì xưng là Cộng chủ. Cho đến khi chiếm được nước Xích Thần thì Hiên Viên liền đổi tên là Hoàng và gọi là vua Hoàng Đế theo truyền thống Miêu tộc.
Chúng tôi nghĩ, khởi thủy chữ Đế là danh hiệu của người lãnh đạo xã hội Miêu tộc. Khi một Trưởng bộ tộc Miêu được chọn làm Thiên tử (người đứng trên cái đế). Ông Minh, ông Nghi… đứng trên cái đế thì được gọi là Đế Minh, Đế Nghi… Cộng chủ Hiên Viên sau khi chiếm được nước Xích Thần thì ông chiếm ngôi vị Đế của Đế Nghi và tự gọi là Hoàng Đế (ở đây ta thấy truyền thống ngôn ngữ Việt cổ và Hoa tộc có sự khác biệt: Việt đặt ngôi vị trước đại danh từ nên gọi là Đế Minh, Đế Nghi… Tầu đặt đại danh từ trước từ chỉ ngôi vị nên gọi là Hoàng Đế. Cũng như Oa Nữ, Oa Triệu của Miêu thì Tầu gọi là Nữ Oa, Triệu Oa, Đối với Triệu Oa họ miệt thị bằng cách đọc trại đi là Triệu Ẩu (ẩu tả) như đã dẫn trong đoạn trước).
Tiếp đó, con và cháu nội Hoàng Đế thì chỉ gọi tên mà không xưng Đế (Thiếu Hạo, Xuyên Húc), phải chăng đã có sự cân nhắc, phân biệt trong việc xử dụng danh xưng “Đế” của Miêu tộc?
Tuy nhiên, các vị vua sau Xuyên Húc thì lại gọi: Đế Cốc, Đế Chí, Đế Nghiêu, Đế Thuấn, Đế Khải… theo đúng truyền thống ngôn ngữ Miêu. Có lẽ áp lực văn hóa Miêu đang đè nặng lên xã hội đương thời (hàng vạn nước chư hầu và phụ dung vốn gốc Miêu). Sau Đế Khải thì các vua kế tiếp của Hoa tộc không lót chữ “Đế”như các vua trước. Dù vậy, các sử gia Trung Hoa vẫn dùng chữ đế trong cụm từ: “lên ngôi đế, đế nghiệp…”
Hai ngàn năm trăm năm sau, danh xưng Hoàng Đế được Tần Chính làm sống lại nhưng đổi thành tước hiệu, nó có nghĩa như đại đế, vua nước lớn. Chẳng những thế, Tần Chính ngông nghênh tự xưng là Tần Thủy Hoàng còn con cháu thì sẽ xưng Tần Nhị Thế, Tần Tam Thế cho đến vạn thế… Y bãi bỏ chế độ chư hầu, chế độ phong đất và thi hành một đường lối cai trị cực kỳ hà khắc, tàn độc… Giả dụ ông ta xưng là Đế Chính và áp dụng lại đường lối trị dân theo truyền thống Miêu tộc cổ của thời Đế Nghiêu, Đế Thuấn thì xã hội Trung Hoa thời nhà Tần sẽ tốt đẹp biết mấy…
II/6.-.NGHI VẤN LỊCH SỬ :
NƯỚC VĂN LANG VÀ 18 VỊ VUA HÙNG.
Trong khi đó, nước Xích Quỷ ở phía Nam bị mất lãnh đạo. Công chúa Âu Cơ trong tư thế là Mẹ của toàn dân, bà lập Đàn ở Tương Dạ, phong cho người con trưởng của Lạc Long Quân thuộc Hồng Bàng Thị (con của người mẹ họ Hồng Bàng) lên làm Hùng Vương (xin hiểu Hùng vương thời này có vị thế như một đại tộc trưởng, liên tộc trưởng… khác hẳn các vị vua quân vương Hoa tộc và các vua chư hầu đang hình thành ở phía Bắc). Giá trị minh triết của hai nước Xích Thần và Xích Quỷ không thích hợp nữa, bà đặt tên mới: nước Văn Lang.
Khởi đầu nước Văn Lang trải dọc từ hồ Động Đình tới đất Thanh Hóa, Nghệ An, rộng từ Tứ Xuyên ra tới biển Đông. Về sau, một phần do Hoa tộc lấn chiếm, một phần do các tộc đồng chủng nổi lên giành độc lập, tạo thành những nước mới, khiến biên giới nước Văn Lang tụt dần về phía Nam gần giống ngày nay. Quý tộc những nước Bách Việt mới lập, mỗi lần bị Hoa tộc chiếm mất nước lại chạy về Nam, nhập vào Văn Lang và trở thành những dân tộc thiểu số ở các vùng Thượng du, vùng biên giới miền Bắc, vùng miền núi hoặc các phần đất phía Nam quận Nhật Nam sau này gọi là Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên*.
* Ba tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên xưa nay nhiều sử gia vẫn cho rằng đây là đất cổ của Chiêm Thành. Điều này không đúng. Chúng tôi có phần bình luận về ba tỉnh miền Trung này qua tựa đề: Nghi vấn lịch sử: Lâm Ấp có phải là Chiêm Thành không ở đoạn sau).
Hình 4
Có 4 giả thuyết về thời đại các vua Hùng.
Giả thuyết 1.- Giả thuyết này dựa vào huyền thoại Tiên Rồng kể chuyện Âu Cơ phong cho con trưởng của Lạc Long Quân hoặc vị tộc trưởng họ Hồng Bàng lên ngôi Hùng Vương. Tuy nhiên giả thuyết này gặp khuyết điểm rất lớn là 18 vị Hùng Vương làm vua suốt 2446 năm kể từ năm 2.704 đến năm 258 tr.CN. Tính ra trung bình mỗi vị ở ngôi vua 135 năm (chưa kể thời gian các ngài chưa lên ngôi). Cũng thời gian này nhà Hạ bên Tầu có 17 đời vua với 432 năm, nhà Thương có 34 đời vua với 629 năm, nhà Chu có 37 đời vua với 878 năm. Đổ đồng mỗi vua Tầu chỉ làm vua 22 năm. Vậy số cách biệt tuổi tác quá xa không thể có trên thực tế.
Giả thuyết 2.- Theo truyền thuyết, đời Hùng vương thứ sáu, Phù Đổng Thiên vương đánh tan giặc Ân bên Tầu (nhà Ân tức là nhà Thương 1505-1134 tr.CN, biên giới nước Văn Lang và Trung Hoa thời gian này rất gần nhau). Vua Hùng vương thứ 6 cùng thời với vua Trụ bên Tầu là vị vua cuối cùng của nhà Ân. Vua Trụ dũng mãnh, ham chinh phạt nhưng lại đam mê tửu sắc… đến độ mất nước vào tay Chu Bá Phát (tổ nhà Chu). Nếu quả thực như thế thì vua Hùng thứ 6 trị vì Văn Lang trong khoảng những năm 1120 tr.CN. là thời điểm nhà Chu diệt nhà Thương (Ân) mà lập quốc. Cho đến năm 257 tr.CN. thì vua Hùng thứ 18 bị Thục Phán diệt mà chiếm Văn Lang. Giả dụ mỗi vị vua Văn Lang bình quân ở ngôi được 25 năm thì từ vua Hùng thứ I đến vua Hùng thứ VI chỉ có thể lập quốc Văn Lang khoảng năm 1270 tr. CN:
Số năm làm vua của 6 vua Hùng đầu tiên:
6 vị x 25 năm =150 năm
Vậy thời điểm nước Văn Lang xuất hiện là:
1120 tr.CN +150 năm = năm 1270 tr.CN.
Như thế, vua Hùng thứ nhất chỉ có thể xuất hiện vào khoảng năm 1270 tr.CN chứ không thể xuất hiện ngay sau chiến tranh Trác Lộc 2704 tr.CN. được. Vậy bà Âu Cơ đâu có thể sống từ năm 2704 đến năm1284 tr.CN để thực hiện lời dặn của Lạc Long Quân?
Giả thuyết 3 .- Theo Lịch Sử Việt Nam của sử gia Phan Huy Lê, từ Hùng là từ Việt âm Hán. Tiếng Mường có từ Kun, Lang Kun chỉ người con trưởng, ngành trưởng. Người Môn-Khơ-Me, người Xink-Mun người Khơ-Mú, người Kháng, Thái, Lào… có từ Khun chỉ Tù trưởng, thủ lĩnh. Người Mun-Đa có từ Khunzt chỉ tộc trưởng. Như vậy có lẽ chữ Hùng được phiên âm từ Kun, Khun hay Khungzt. Do đó ta có thể nói Hùng vương nguyên là thủ lãnh của một bộ tộc hay liên minh bộ tộc, đúng như sử gia Hoài Nam Tử viết: “Tù trưởng bộ lạc Văn Lang dùng pháp thuật quy phục 15 bộ lạc mà lập nước Văn Lang, xưng hiệu là Hùng vương”. Con số 18 đời Hùng vương chỉ là con số biểu trưng, ý nói là rất nhiều. Người Việt Nam thường nói: 9 từng mây, 9 ngọn sông, voi chín ngà gà chín cựa ngựa 9 hồng mao; 18 đời quận công, Thạch Sanh đánh tan quân 18 nước; 36 chước, giặc có 36 tướng… Như vậy giả thuyết III chấp nhận có rất nhiều Hùng vương chứ không phải là 18 vị.
Khổ nỗi, không thể có một dòng họ con cháu nối nhau làm vua liên tục suốt 2.446 năm…
Chúng tôi xin trình giả thuyết mới:
Giả thuyết 4.- Danh xưng Hùng vương, theo giả thuyết 3 có nghĩa là chức vị người đứng đầu để gọi người lãnh đạo liên minh bộ tộc như danh xưng Vua, Quốc trưởng, Tổng thống… một quốc gia chứ không phải danh hiệu như những danh hiệu Quang Trung, Gia Long, Louis 8, Elizabeth đệ II… Còn con số đi theo sau từ Hùng Vương là con số thứ tự của cái Ho làm Hùng Vương chứ không phải là số hiệu của một vị vua như ta thường thấy.
Như thế, thời đại Hùng vương thứ I gồm những vị vua thuộc họ Hồng Bàng. Thời đại Hùng vương thứ II, thứ III… là những Hùng vương thuộc các họ khác. Vậy 18 đời Hùng vương là 18 dòng họ thay phiên nhau làm Hùng vương. So sánh với thời gian 88 vị vua Tầu của 3 họ Hạ, Thương, Chu làm vua trong 1939 năm hoặc sau này10 họ Việt như Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý… Nguyễn thay nhau làm vua từ năm 939 đến 1945 tổng cộng 1006 năm, thì 18 họ làm Hùng vương trong 2.446 năm tỏ ra rất hợp lý.
Lý do khác, truyền thống vua cha truyền ngôi cho con chỉ xẩy ra trong chế độ Phụ hệ. Thời đại các Hùng vương lại thuộc chế độ Mẫu hệ, con cái theo mẹ và mang họ mẹ. Con, cháu các Hùng vương chắc chắn cũng mang họ mẹ chứ không mang họ của vua cha. Việc truyền ngôi cho con để duy trì dòng họ hoàn toàn không thích hợp với chế độ Mẫu hệ. Lẽ dĩ nhiên con, em, cháu trong gia tộc Hùng vương đương nhiệm có ưu thế hơn người khác nhưng chưa hẳn có thể làm lệch cán cân tuyển chọn của Hội đồng Tộc trưởng thường căn cứ trên tài năng đức độ. Cho dù có truyền ngôi cho em để duy trì dòng họ thì cũng chỉ đặt trên tình cảm anh em thân cận được vài đời Hùng vương là tối đa, cuối cùng rồi con của vị vua (em út cùng một mẹ) cũng sẽ phải nhường ngôi khi họ khác được bầu lên.
Thời xã hội Miêu tộc cổ đại, làm vua là tiếp nhận trách nhiệm hơn là quyền uy, danh vọng và của cải vật chất như những vị vua thời quân chủ mà ta thường thấy sau này. Nó có dáng như vị Tiên chỉ trong làng, như Tộc trưởng một tộc họ nhưng trên một tầm vóc rộng lớn hơn. Chức vụ Hùng vương không phải là ước mơ của những kẻ chọc trời khuấy nước, tranh bá đồ vương như các thời đại về sau. Bởi đó, theo truyền thống, người được chọn lên ngôi vua thường tỏ ra lo lắng, e sợ không đảm đương nổi công việc trọng đại. Khi không thể từ chối được mới cung kính vâng lời.
Từ những luận cứ trên, chúng tôi tin rằng, mỗi họ Mẫu hệ lên làm Hùng vương khoảng ba, bốn đời vua thì có những người tài đức cao trọng hơn xuất hiện và đại hội các Tôc trưởng lại suy cử Mẫu hệ khác lên thay thế.
Những tin tức thêm về nước Văn Lang.-
1.- Khi mới lập quốc, Văn Lang có biên cương như huyền sử đã ghi, tức là toàn bộ vùng đất phía Nam sông Dương Tử với cơ chế trị quốc khoan nhu dĩ giáo* mà Thiên tử là Hùng Vương và Thiên Hạ là hàng trăm, hàng ngàn bộ tộc gọi chung là Bách Việt ở phương Nam.
* Khổng Tử (551-479 Tr. CN) người nước Lỗ thời Chiến quốc khi nói về nơi xuất phát Đạo cổ ngài nói là ở phương Nam trong câu: “Khoan nhu dĩ giáo bất báo vô đạo Nam phương chi cường dã quân tử cư chi” (sách Trung Dung/10).)
Tuy nhiên, từ phía Bắc, Hoa tộc từ nhà Hạ (2195-1763 Tr.CN) tới nhà Thương (1763-1134 tr.CN) sau khi nuốt trọn và đồng hóa nhân dân nước Xích Thần thành Trung Hoa, thì nhà Chu trong hai giai đoạn Xuân Thu, Chiến Quốc, sức mạnh cường lực của họ đã ảnh hưởng rất mạnh trên các bộ tộc Bách Việt kế cận.
Xã hội Bách Việt ở cực Bắc Văn Lang (phía Nam sông Dương Tử) cũng bị ảnh hưởng nhưng chậm hơn. Các Tộc trưởng ở đây hầu như không quan tâm tới vị trí tối cao của các Hùng Vương theo truyền thống Việt cổ mà lại thích làm vua theo cơ chế quyền lực trực trị của Hoa tộc. Do vậy, họ theo nhau thoát ly khỏi chính quyền trung ương Văn Lang. Họ dựng lên những nước nhỏ, xưng vua và tranh chấp nhau… gần giống các cuộc chiến tranh chư hầu cùng thời của nhà Chu.
Tuy nhiên, thời nhà Chu cuối Xuân Thu (550 tr,CN), truyền thống du mục không dừng lại ở bên kia bờ Trường Giang. Bằng cách này hay cách khác, đã xuất hiện dọc theo bờ Nam sông Trường Giang và bắt đầu khống chế một số nước Việt phương Nam. Chiến tranh giữa các chư hầu liên miên khiến xã hội đảo điên, luân lý suy tàn… Lão Tử, Khổng Tử xuất hiện. Họ vận dụng tư tưởng sẵn có của phương Nam, kêu gọi bảo vệ luân lý, đề cao đạo đức, thiết lập lại tôn ti trật tự xã hội… (Nho) hoặc chủ trương sống nhàn, sống tự nhiên, không tranh chấp, vô vi, tự tại… (Lão)
Cho đến giữa thời kỳ Chiến Quốc nhà Chu thì biên giới nước Văn Lang đã lui tới gần sát lằn ranh biên giới Việt Nam Trung Hoa ngày nay.
Tới đây chúng ta nhận ra một vấn nạn có tính cách “sinh tử” của nước Văn Lang là chế độ Nhân chủ, Nhân Trị Bách Việt (theo kiểu tiền sử) đã tỏ ra quá yếu thế trước áp lực của các nước theo chế độ quân chủ chuyên chế du mục phương Bắc: Liên tiếp nhiều bộ tộc nông nghiệp bị thu hút theo truyền thống tổ chức của xã hội du mục càng ngày càng gia tăng. Họ li khai Văn Lang và lập quốc bằng những cơ chế quân chủ sơ khai.
2.- Theo sử gia Phạm Văn Sơn trong Việt sử Toàn Thư thì vào thế kỷ thứ 9 tr.CN, một quý tộc Việt ở Chiết Giang thuộc Thị tộc Mỵ đứng lên lập nước Sở và xưng là Hùng Mỵ (vua Mỵ). Rõ ràng, danh xưng hùng trong Hùng Mỵ có liên hệ với hùng của Hùng vương: hùng = vua. Tuy nhiên vào giai đoạn này, Hùng Mỵ và nước Sở đã bước vào truyền thống quân chủ chuyên chế của du mục Trung Hoa.
3.- Các Hùng vương không hoàn toàn do phái nam đảm nhiệm mà chắc chắn đã có nhiều nữ Hùng vương. Bởi vì, là thời đại mẫu hệ, trước đó đã có bà Nữ Oa, bà Vụ Tiên, bà Âu Cơ và sau đó lại có Bà Quân Ngô Nhuế, bà Mai Quyên, bà Man Thiện, Hai Bà Trưng, bà Trần Thiếu Lan, bà Phật Nguyệt, bà Triệu Thị Trinh… đã làm vua, làm tướng thì nhất định phải có nữ Hùng vương trong suốt 2.446 năm đằng đẵng đó.
Hình 5
4.- Hai vua Kinh Dương Vương (Lộc Tục) và Lạc Long Quân (Sùng Lãm) thay nhau làm vua nước Xích Quỷ và nước này đã bị tan rã vì mất lãnh đạo sau trận Trác Lộc năm 2.704 TCN. Tù trưởng các bộ lạc Việt thay nhau làm Hùng vương nước Văn Lang là thời đại kế tiếp sau thời đại Xích Quỷ. Nhiều sử gia ghi rằng Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân là hai vị vua đầu tiên của nước Văn Lang và gọi họ là Hùng vương thì e nhầm chăng ?
II/7.-NƯỚC ÂU LẠC
Trong cuộc chạy thoát về phương Nam tìm đất sống, quý tộc của một quốc gia Miêu tộc dòng Âu là Thục Phán đã bất ngờ đánh chiếm nước Văn Lang dòng Lạc của vị Hùng vương cuối cùng thuộc họ thứ 18. Thục Phán*lên làm vua xưng là An Dương Vương đổi Quốc hiệu là Âu Lạc năm 257 tr.CN. An Dương Vương lưu dụng toàn bộ Lạc hầu, Lạc tướng, Bố chính… của Văn Lang giúp mình cai trị đất nước.
*Thục Phán, nguyên là cháu vua Thục đất Tứ Xuyên, vị vua này đã chết khi nước Thục bị chư hầu Tần Xâm lược năm 270 tr.CN. Đúng ra Thục Phán là con của một vị Thái tử nhà Thục sống lưu vong trên đất Tây Âu, tại đây vị Thái tử này được tôn là “vua Thục” (lưu vong) nên cũng có sách chép là con vua Thục. Thục Phán là một tướng trẻ có tài cầm quân, xây thành đắp lũy. Họ sống lưu vong ở nước Tây Âu của vua Trạch Hu Thống và giúp vua này bình định giặc giã và lập được nhiều công trạng. “Vua Thục” xin cưới công chúa Văn Lang nhưng vị Hùng vương cuối cùng thuộc họ thứ 18 cự tuyệt nên đem lòng thù hận. Trước khi chết, ông vua lưu vong này khuyên Thục Phán nên chiếm lấy Văn Lang.
Mặt khác, vua Trạch Hu Thống nước Tây Âu vốn ngại Thục Phán ở lâu trong nước “bất tiện” nhân đó giúp binh lực cho Thục Phán xâm lăng Văn Lang theo kiểu vừa đền ơn vừa tống cổ đi. Hùng vương bị tấn công bất ngờ, thua trận, phải tự sát năm 257.
II/8.-VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN NHÀ TRIỆU
Năm 207 tr.CN, một quốc gia Việt tộc khác ở vùng Nam Hải, Quế Lâm, Mân Việt… là nước Nam Việt của Nam Việt vương Triệu Đà*thôn tính nước Âu Lạc lập thành một quốc gia với biên cương rộng lớn, phía Bắc lên tới Động Đình Hồ. Kinh đô đặt tại Phiên Ngung (Quảng Tây).
* Một số các sử gia cho rằng, Việt Nam trong thời này là đã lệ thuộc Trung Hoa.
Chúng tôi có thiển ý: Triệu Đà phản Tần phục Việt, cùng dân Việt lập quốc gia Nam Việt và xưng là Nam Việt Vương, ông “ngồi xổm, nhai trầu” mà tiếp sứ giả nhà Hán tức là ông đã nhập quốc tịch Việt. Nước Nam Việt độc lập, không lệ thuộc nhà Tần cũng không lệ thuộc nhà Hán. Về sau dù có xưng thần với Hán nhưng vẫn giữ vững biên cương, và nền tự chủ suốt 5 đời vua không khác gì các họ Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần… sau này.
Trước đó, những vùng đất phương Nam như Nam Hải, Việt Thường, Quế Lâm, Mân Việt, Tây Âu*… qua những biến động lịch sử mà chuyển đổi thành nước Nam Việt dưới triều đại Triệu Việt Vương có thể coi là một cuộc đảo chánh hành chánh mà những cấp lãnh đạo địa phương người Bách Việt hầu như không thay đổi. Sau này quý tộc Văn Lang và Âu Lạc cùng Triệu Đà chia xẻ quyền hành lãnh đạo dân tộc, chúng ta không có lý do gì để gọi Hải Nam, Quế Lâm, Mân Việt, Tây Âu đô hộ Âu Lạc. Hơn nữa đây là thời chiến tranh nhiễu nhương liên tục nhiều trăm năm giữa Việt tộc với Việt tộc, Việt tộc với Hoa tộc. Sự kiện Nam Việt Vương thống nhất các nước Việt tộc phía Nam Trường Giang tạo nên một nước lớn trên bình diện xã hội, chính trị và quân sự có giá trị ngăn chặn bước tiến của Hoa tộc là một điều hữu lý.
* Trước đây, những quận này là những quốc gia thoát ly từ nước Văn Lang của các Hùng Vương. Họ độc lập được một thời gian và cũng tham gia tranh bá đồ vương trong giai đoạn Xuân Thu, Chiến Quốc ở châu thổ Trường Giang. Năm 221 tr.CN, Tần Thủy Hoàng sai Đồ Thư xâm lăng các nước Việt phương Nam là xâm lăng các nước Việt này (ngoại trừ Ngô, Sở đã bị xâm lăng trước đó)
Sau này Vua Gia Long nhà Nguyễn đặt tên nước ta là Nam Việt khiến vua Thanh tức giận vì cho rằng vua Gia Long muốn nhắc lại ranh giới nước ta thời nhà Triệu. Chẳng những thế, nếu gọi nước ta lệ thuộc Nam Việt thì chúng ta nghĩ sao về việc Thục Phán xâm lăng Văn Lang? Cho nên, xin cứ để nhà Triệu là một dòng vua Việt Nam chính thống như tiền nhân đã chấp nhận từ hơn hai ngàn năm trước là thỏa đáng hơn cả.
II/9.-NGHI VẤN LỊCH SỬ:
LÂM ẤP CÓ PHẢI LÀ CHÀM KHÔNG?
NƯỚC VIỆT THƯỜNG Ở ĐÂU ?
Nhân khi nói tới các nước Bách Việt ở phía bắc thoát ly từ quốc gia Văn Lang, xưng độc lập, rồi dần dần bị Hoa tộc xâm chiếm, chúng tôi xin mời quý độc giả trở lại thăm nước Việt Thường. Nước Việt Thường được nhắc đến rất nhiều trong lịch sử Việt cũng như Trung Hoa và gây nhiều tranh luận về vị trí của nước này. Chẳng những thế, từ nước này mà phát sinh ra nhiều nghi vấn lịch sử rất quan trọng khác trong giai đoạn 1000 năm lệ thuộc Trung Hoa.
Chúng tôi xin trình trước công luận một số tài liệu liên quan đến vấn đề này.
– LÂM ẤP CÓ PHẢI LÀ CHIÊM THÀNH KHÔNG?
– NƯỚC VIỆT THƯỜNG Ở ĐÂU?
– NGUỒN GỐC 3 LÀNG LONG HƯNG, ĐẠI NẠI Ở QUẢNG TRỊ VÀ MỘ TRẠCH Ở THỪA THIÊN?
– CHUYỆN CHÙA PHẬT LỒI Ở QUẢNG TRỊ
– NGÔN NGỮ VÀ VĂN NGHỆ VIỆT THƯỜNG
Hình 6
II/9A .- SỬ TẦU – SỬ VIỆT
Sử gia Việt Nam khi viết sử Việt từ giai đoạn lệ thuộc Trung Hoa trở về trước thường truy cứu từ sử Trung Hoa. Sử gia Trung Hoa khi ghi chép các chuyện ở biên ngoại, họ thường dựa theo báo cáo của bọn quan lại trấn nhậm. Bọn này đa số là bọn có tội bị đày, tham nhũng, gian ác… nói chung là bọn sâu dân mọt nước. Làm thì lếu, báo cáo thì hay, miễn sao có lợi cho họ… Do vậy, lịch sử Việt Nam trong thời kỳ Trung Hoa đô hộ trở về trước không khỏi bị trình bày sai lạc. Điển hình là “giặc” Lâm Ấp mà bọn quan lại đô hộ Tầu này gán cho người Chàm để chạy tội.
Mặt khác, nguồn gốc quốc gia Việt Thường của người Lâm Ấp cũng nằm trong chủ trương bôi xóa dấu ấn Bách Việt nhằm mục đích đồng hóa “Man di” và chia rẽ hai dân tộc Việt Lạc và Việt Thường.
Tuy nhiên, người Trung Hoa khi chép sử các nước Việt phương Nam đã vô tình để lộ ra nhiều sơ hở khiến chúng ta có thể suy ra những sự thực khi tìm về nguồn gốc của người Lâm Ấp. Sau đây là những sự kiện rất quan trọng mà chúng tôi xin đề nghị các sử gia Việt Nam ngày nay xét lại.
II/9B .- LÂM ẤP LIÊN MINH LẠC VIỆT NỔI DẬY ĐÁNH ĐUỔI ĐÔ HỘ TRUNG HOA
Sử gia Phạm Cao Dương trong sách Lịch Sử Dân Tộc Việt Nam, từ trang 114 đến trang 122 đã dẫn rất nhiều sách sử Trung Hoa để trình bày tiểu mục “Người Lâm Ấp quấy phá Giao châu” chúng tôi xin trưng dẫn những đoạn như sau (Những đoạn có danh mục A, B, C… chữ nghiêng là phần trích dẫn):
A- “Lâm Ấp: Quốc giới của Việt Thường thời xưa, đời Tần là huyện Lâm Ấp thuộc Tượng Quận …tr.117…
Đời nhà Tần, Tầu chỉ mới chiếm được vài nước Bách Việt ở sát bờ sông Dương Tử (Trường Giang) mà nước Việt Thường là một. Họ đổi tên nước Việt Thường thành huyện Lâm Ấp. Vậy Lâm Ấp có thể là tên một địa danh quan trọng của nước Việt Thường và nằm trong nhóm nước bị nhà Tần chiếm rồi gom lại thành một quận gọi là Tượng Quận. Tượng Quân không nằm ở Việt Nam mà nằm bên Tầu, sát với bờ Nam sông Dương Tử. Câu B dưới đây do chúng tôi ngắt ra khỏi câu A:
B- “… đời Hán đổi làm huyện Tượng Lâm thuộc quận Nhật Nam.” tr. 11
C- ”Trung tâm của nước này theo các nhà khảo cứu hiện đại là các vùng kế cận thành phố Huế ngày nay” tr.116,
Huyện Lâm Ấp thuộc Tượng Quận ở bên Tầu thời Nhà Tần và huyện Tượng Lâm thuộc quận Nhật Nam ở vùng Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên thời lệ thuộc nhà Hán là hai địa bàn khác nhau, cách nhau nhiều ngàn cây số; còn thời gian của hai giai đoạn này cách nhau chừng 260 năm. (Kể từ năm 221 tr.CN, Tần Thủy Hoàng sai Đồ Thư đem nửa triệu quân xâm lăng các nước Việt phương Nam đến năm 43 sau CN, Mã Viện thôn tính nước ta vào thời Hai Bà Trưng).
Sử gia Phạm Cao Dương và nhiều sử gia khác nghĩ rằng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên là quốc giới của nước Việt Thường, có nghĩa nước Việt Nam xưa có tên là Việt Thường. Cách suy nghĩ này không đúng vì lẫn lộn hai địa danh cùng mang tên Lâm Ấp và Việt Thường vừa ở bên Tầu vừa ở bên ta, do vậy gây nhiều sai lầm khác rất quan trọng, chúng tôi sẽ bàn tới ở tiểu mục nước Việt Thường ở đâu?
A- Trong “Bulletin des Amis du Vieux Huế” (Đô Thành Hoài Cổ), Học giả Đào Duy Anh viết bài “Les colonnes de bronze du Mã Viện” xác định rằng trụ đồng Mã Viện ở núi Đồng Trụ cũng gọi là núi Lam Thành thuộc tỉnh Nghệ An. Ông nói rằng sách Ngô Lục và sách Tùy Thư đều chép như thế,
B- “… dẹp xong tàn quân của tướng Đô Dương ở huyện Cư Phong, quận Cửu Chân, Mã Viện kéo quân vào Nhật Nam, tiến sát vùng biên giới thì dân Chàm đem vàng bạc dâng cống chúc mừng. Mã Viện liền tâu xin phong cho dân Chàm ở đất Tượng Lâm.(Nguồn gốc Mã Lai Của Dân Tộc Việt Nam, Bình Nguyên Lộc)
C- Sử gia Phạm Văn Sơn trong Việt sử Tân Biên (tr.198) chép theo sách Lĩnh Ngoại: Cột đồng Mã Viện ở Lâm Ấp (Chiêm Thành). Ông chép thêm: Khâm Định Việt Sử Tiền Biên, Nghệ An Thi Tập, Vân Đài Loại Ngữ… cũng nói Đồng Trụ ở Lâm Ấp… tại Nghệ An huyện Hưng Nguyên có một hòn núi gọi là Đồng Trụ ăn vào giữa làng Phú Điền và Nghĩa Liệt. Núi này ở đồng bằng đột khởi lên một ngọn cao chạy thẳng xuống Lam Giang…
D- “Sự xuất hiện của người Chàm đã được sử Trung Hoa nói tới trong một biến cố xảy ra ở huyện Tượng Lâm thuộc quận Nhật Nam trong thời Đông Hán, đời Hòa Đế niên hiệu Vĩnh Nguyên thứ 14, tức năm 102 sau TL. Năm đó hơn 3000 người ở huyện này đã nổi lên cướp phá, đốt các dinh thự… Để đề phòng những cuộc biến loạn mới, nhà Hán đặt chức Tướng Binh Trưởng Sử ở huyện này” Tr.114.
Đất Bình, Trị, Thiên cổ tên là gì thì không ai biết vì là đất hoang “khỉ ho cò gáy, cho ăn đá gà ăn muối…” có lẽ có một vài bộ lạc Chàm sống rải rác ven sông và bờ biển. Tuy nhiên, điều nay khoáng quan trọng, việc tìm hiểu việc làm của Mã Viện trong cuộc xâm lược đất Lĩnh Nam thì chúng tôi thấy rất rõ:
Sau khi Mã Viện diệt nhà Trưng và chiếm cứ toàn bộ đất Lĩnh Nam và miền Bắc Việt Nam, y kéo quân vào vùng biên giới quận Nhật Nam. Người Lâm Ấp rất lo sợ, họ đem vàng bạc, châu báu “dâng cống” cho Mã Viện và xin quy phục. Mã Viên bèn xin Hán triều đặt tên vùng đất người Lâm Ấp đang cư trú ở vùng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên là huyện Tượng Lâm, bổ nhiệm huyện lệnh Tầu lo việc cai trị và đặt huyện này dưới quyền thống trị của Thái thú quận Nhật Nam. Cái khéo của Mã Viện là kết hợp đất Tượng Quận và huyện Lâm Ấp ở bên Tầu thành huyện Tượng Lâm cho người Lâm Ấp ở bên Việt (rất đông sử gia Việt đều tưởng rằng địa danh Tượng Quận ở phía Nam sông Dương Tử là tên cũ của địa danh Tượng Lâm).
Chẳng những thế, y cướp đoạt hàng ngàn trống đồng và các dụng cụ bằng đồng dùng trong việc thờ cúng của dân Việt đúc thành một trụ đồng rất lớn và trồng giữa ranh giới Nghệ An và Quảng Bình để phân biệt đất Lâm Ấp và đất Lạc Việt dù rằng Tượng Lâm cũng là một huyện trực thuộc quận Nhật Nam.
Mã Viện biết rất rõ nhóm dân hối lộ vàng bạc cho y là con cháu người Lâm Ấp ở Tượng Quận (bên Tầu) nên y đặt tên huyện Tượng Lâm và phong đất này cho họ. Tuy nhiên y vẫn cứ gọi họ là Chàm, tại sao? – Rõ ràng y muốn dấu tung tích của đám dân này để chia rẽ hai đồng chủng Lạc Việt và Việt Thường cũng có thể y dấu tung tích của họ để ẵm trọn số vàng bạc hối lộ vì sợ phải chia cho vua quan nhà Hán
Kể từ đoạn nầy, chúng tôi chỉ nói về người Lâm Ấp ở địa bàn Tượng Lâm và xin quý độc giả tạm quên địa bàn “huyện Lâm Ấp và Tượng Quận bên Tầu”. Khi minh định Lâm Ấp không phải là Chàm, chúng tôi sẽ dùng lại huyện Lâm Ấp này.
Huyện Tượng Lâm thuộc quận Nhật Nam là một trong 9 quận Việt cổ đang bị Tầu đô hộ. Ba ngàn dân huyện Tượng Lâm nổi dậy tấn công huyện lỵ, đốt phá các dinh thự… Vậy đây không phải là Chàm xâm lăng “nước ta” mà là dân Lâm Ấp ở huyện Tượng Lâm nổi dậy chống lại quan quân đô hộ. Rõ ràng bọn quan lại đô hộ Tàu đã vu cáo cho Chàm để chạy tội tham ô, gian ác, hiếp đáp dân lành đến độ dân chúng huyện Tượng Lâm đã nổi lên “làm loạn”!
A- “Năm 137, Hậu Hán Thư lại ghi rằng người Man ở cõi xa thuộc huyện Tượng Lâm, quận Nhật Nam là bọn Khu Liên đem vài ngàn người đánh huyện Tượng Lâm, đốt thành quách, công sở, giết người Trưởng lại. Thứ sử Giao Châu là Phàn Diễn đem hơn một vạn quân thuộc hai quận Giao Chỉ và Cửu Chân đến cứu, nhưng quân lính sợ phải đi xa đã quay lại đánh phá phủ lỵ . Phàn Diễn tuy dẹp được bọn quân sĩ làm phản nhưng thế lực quân Man mỗi ngày một mạnh” (Tr.114)
Lại dân Man (Lâm Ấp) nổi dậy dưới sự lãnh đạo của một người (tộc trưởng?) tên là Khu Liên. Họ đốt phá thành quách, công sở và giết Trưởng lại Tầu chứ không cướp bóc của dân Việt. Hơn một vạn quân Giao Chỉ và Cửu Chân được điều động tới dẹp loạn. Một vạn quân này hẳn là người Lạc Việt mới hợp tác với quân Lâm Ấp đánh lại bọn quan lại Trung Hoa. Sau vụ này, huyện lỵ Tượng Lâm vẫn còn nằm trong tay nghĩa quân Tượng Lâm.
B- “Năm sau (năm 138), Thị Ngự Sữ Giả Xương sang công cán ở quận Nhật Nam đã cùng với các châu quận hợp sức đánh Khu Liên nhưng đánh không lại, lại bị bọn Khu Liên phản công và bao vây hơn một năm khiến quân Hán lâm vào tình trạng thiếu lương ăn và vua Hán lo ngại triệu tập các Công khanh … Sau nhiều cuộc nghị luận sôi nổi, cựu thứ sử Tinh Châu là Chúc Lương và Trương Kiều, người đã dẹp giặc Ích Châu đã được triều đình bổ làm thái thú Cửu Chân và thứ sử Giao Châu (phủ đô hộ đóng ở Giao Chỉ). nhờ khéo phủ dụ, hai viên quan mới này đã ổn định được tình thế.” Tr.115
Rõ ràng, vị anh hùng tên là Khu Kiên lãnh đạo cuộc khởi nghĩa của dân Tượng Lâm nổi lên lật đổ chính quyền đô hộ Trung Hoa chứ không có Chiêm Thành nào ở đây cả… Các Thứ sử và Thái thú ở hai quận cực Nam Giao Châu Đô hộ phủ này hễ có biến là báo cáo về Tầu rằng, giặc Chàm tấn công “nước ta” để chạy tội tham ô, bạo ngược khiến dân Việt vì căm hờn mà nổi dậy.
Vậy Lâm Ấp là ai mà các sử gia Việt đều theo Tầu mà gọi là Chàm? Và mỉa mai thay, các sử gia của ta cũng bắt chước Tầu gọi rằng: “ giặc Chàm đánh nước ta!”
A- “Năm 144 hơn một ngàn người ở quận Nhật Nam lại nổi dậy đốt phá các huyện ấp. Họ liên kết cả với người Cửu Chân. Thứ sử Giao Châu là Hạ Phương dùng ân nghĩa chiêu dụ. Quân giặc đều ra hàng cả”. Tr.115
B- “Năm 160, khi nhân dân huyện Cư Phong dưới sự lãnh đạo của Chu Đạt chống lại sự tham bạo của viên huyện lệnh, “quân Man” (Lâm Ấp) đã tiếp tay. Số người làm loạn lên tới bốn, năm ngàn. Họ tấn công vào quận Cửu Chân. Thái thú Nghê Thức ra đánh bị tử trận… Nhà Hán sai Đô úy quận Cửu Chân là Ngụy Lãng đi đánh, phá tan được. Nhưng tướng giặc vẫn còn chiếm đóng Nhật Nam, thế lực ngày một cường thịnh. Nhà Hán lại phải sai Hạ Phương sang chiêu dụ. Nhờ uy tín có sẵn, Hạ Phương đã khiến được 20.000 quân giặc đầu hàng” Tr.115
Lại có 2 cuộc nổi dậy của nô lệ Việt, lần trước năm 144 có hơn 1000 người; lần sau, năm 160, đông hơn, có đến 5000 người. Chẳng những vậy, lại có thêm quân Lâm Ấp liên minh tiếp trợ. Dân Việt nổi dậy dưới sự lãnh đạo của anh hùng Chu Đạt tấn công quận Cửu Chân và giết được thái thú Nghê Thức. Tuy nhiên, hình như nghĩa quân không chiếm được quận lỵ Cửu Chân. Do vậy họ tiến vào Nhật Nam và phối hợp với nghĩa quân ở đây tấn công giải phóng quận Nhật Nam. Từ đó, phong trào dân chúng nổi dậy bùng lên mãnh liệt và trở thành một cuộc Khởi nghĩa thật sự. Nghĩa quân chiếm được quận Nhật Nam và các huyện của quận này trong một thời gian dài.
Nhà Hán sai tướng Ngụy Lãng điều quân từ Cửu Chân vào Nhật Nam đánh dẹp cuộc nổi dậy có quy mô lớn của Chu Đạt, nhưng quân Ngụy Lãng đã bị thất bại, có thể y đã bị giết chết. Sau đó, nhà Hán phải sai thứ sử Giao Châu là Hạ Phương đem đại quân từ Giao Chỉ đến đàn áp. Chắc chắn cuộc đàn áp rất tàn khốc, đến độ các đạo Nghĩa quân đang chiếm giữ quận Nhật Nam và các huyện của quận này đã phải đầu hàng. Tổng số Nghĩa quân đầu hàng lên tới 20.000 người. Như thế có nghĩa là dân Việt huyện Cư Phong ở Cửu Chân và quận Nhật Nam cùng nổi dậy dưới sự lãnh đạo của anh hùng Chu Đạt rất đông. Có lẽ sau khi Chu Đạt bị tử trận (?) thì Nghĩa quân mới đầu hàng. Nếu số Nghĩa quân đầu hàng lên tới 20.000 thì số bị Nghĩa quân bị tàn sát không dưới 10.000.
A- “Theo các tài liệu của người Tàu, niên đại chính thức của sự thành lập vương quốc của người Chàm là năm 192. Năm đó con của viên công tào bản xứ tên là Khu Liên, đã lợi dụng tình trạng suy yếu của nhà Hán, giết viên huyện lệnh huyện Tượng Lâm và xưng làm vua. Khu Liên cũng là tên của nhóm người nổi loạn năm 137. Vương quốc này được người Trung Hoa gọi là Lâm Ấp là do sự gọi tắt của Tượng Lâm Ấp có nghĩa là kinh đô hay đúng hơn là lỵ sở của Tượng Lâm (có nghĩa là rừng voi). Trung tâm của nước này theo các nhà khảo cứu hiện đại là các vùng kế cận thành phố Huế ngày nay”. Tr.116
Năm 192, sau hơn 320 năm định cư ở huyện Tượng Lâm quận Nhật Nam, người Lâm Ấp đứng lên lâp quốc. Họ xưng quốc hiệu là gì thì không ai biết, chúng tôi tạm gọi là (Tân) Việt Thường. Tuy nhiên các sử gia Tầu thì cứ gọi là nước Lâm Ấp, là Chàm. Rõ ràng người Tầu chỉ muốn coi Lâm Ấp là Chàm và dứt khoát dập tắt việc quay trở lại dòng giống Việt Thường cổ! Không muốn người Lạc Việt liên kết với đồng chủng Việt Thường vốn rất quật cường dù chỉ là con cháu một nhóm dân chạy loạn.
B- “Năm 433, tiến hơn một bước nữa, Phạm Dương Mại (vua nước Lâm Ấp) sai sứ sang cống nhà Tống, xin quản lãnh Giao Châu nhưng không được vua nhà Tống chấp nhận”. Tr.120
C- “Phạm Dương Mại do đó tiếp tục cướp phá Giao Châu khiến năm 446 nhà Tống phải cử Đàn Hòa Chi và Tông Xác đem quân đi đánh… quân Chàm đại bại. Chỉ Phạm Dương Mại và các con chạy thoát được thân…” Tr.120
Tới giai đoạn này, nước Lâm Ấp đã đủ mạnh, đã có nhiều liên hệ mật thiết với nhân dân các quận Nhật Nam, Cửu Chân, Giao Chỉ… đã tự thấy có đủ tầm vóc nói chuyện với nhà Tống để “xin quản lãnh Giao Châu” (lời chép của Sử gia Trung Hoa với tư thế nước lớn). Chúng tôi nghĩ đấy là cuộc vận động của vua Lâm Ấp đòi nhà Tống phải chấp nhận cho Giao Châu tự trị. Tuy nhiên, nhà Tống không chấp nhận.
Vua Lâm Ấp Phạm Dương Mại liền tạo sức ép quân sự bằng cách cho quân đội tấn công thẳng vào phủ trị Giao Châu. Mười ba năm sau tức là năm 446 nhà Tống sai tướng Đàn Hòa Chi và Tông Xác đem đại binh giải cứu Giao Chỉ, trong đánh ra, ngoài đánh vào khiến quân Lâm Ấp đại bại. Vua Phạm Dương Mại và con trai thoát được nhưng quân đội Lâm Ấp thì bị tàn sát toàn bộ, vô cùng khủng khiếp. Nước Lâm Ấp từ đó suy yếu hẳn. Cuộc chiến này giằng co suốt 13 năm, chắc chắn vô cùng cam go khiến Lâm Ấp kiệt quệ và đi đến chỗ đại bại.
Chúng tôi đã dẫn chứng những tài liệu của sử gia Phạm Cao Dương và một số học giả khác ghi lại từ các sách sử Trung Hoa nói về các cuộc chiến tranh giữa Trung Hoa và Lâm Ấp đồng thời chỉ ra những phần quan trọng để xác minh rằng Lâm Ấp không phải là Chàm (Chiêm Thành), mà là một dòng dân rất gần với Việt tộc. Họ thường xuyên liên minh với dân Việt đánh đuổi xâm lược Trung Hoa. Cho đến năm 192 là năm người Lâm Ấp ở huyện Tượng Lâm chính thức lập quốc. Các cuộc liên minh nổi dậy giữa Việt tộc với Lâm Ấp như trên còn kéo dài liên tục vào những năm tiếp theo: 220, 230, 248, 353, 399, 413, 415, 420, 424, 431, 433, 446, 448, 627…808
Trong suốt thời gian kể trên người Lâm Ấp liên tục liên minh với dân Việt đánh phá các phủ huyện đô hộ Tàu ở các quận Nhật Nam, Cửu Chân có khi tràn tới quận Giao Chỉ… Dù ghi như trên, thỉnh thoảng sử gia Phạm Cao Dương vẫn theo sát sách sử Trung Hoa, cứ gọi Lâm Ấp là Chàm.
Chúng tôi xin mời quý độc giả xem qua Việt Sử Toàn Thư của Sử gia Phạm Văn Sơn trước:
A- “… Trung quốc lại trở về cái cảnh tam phân ngũ liệt gần giống như thời Đông Chu … các ngai vàng luôn luôn thay đổi. Do vị trí của nó, Giao châu thuộc về NamTống … Năm 448 Lâm Ấp nhân cơ hội (Trung Hoa nội loạn) cử Sứ sang điều đình với Tống triều xin lãnh đất Giao châu, nhưng đề nghị của họ không được chấp thuận”. Trang 131
B- “Trái lại năm 468 tháng ba, mùa hạ, triều Tống cử Đàn Hòa Chi sang làm thứ sử Giao châu và đánh Lâm Ấp. Vua Lâm Ấp sợ xin trả lại những người Nhật Nam bị Lâm Ấp bắt trước đây và nộp vàng để tạ tội”.tr.131
Đoạn sau đây khá dài, xin tóm tắt:
Mặc dù Lâm Ấp nộp vàng xin tạ tội nhưng đại quân Đàn Hòa Chi vẫn tấn công, tàn sát dân Lâm Ấp cực kỳ dã man. Vua Phạm Dương Mại phải dẫn vợ con chạy trốn. Quân Tống tha hồ vơ vét vàng bạc.Tr.131
C- “Sử không ghi rõ ràng sau cuộc thắng trận này nhà Tống có lập nền đô hộ ở Lâm Ấp không, có lẽ họ đã cho Lâm Ấp đầu hàng và hàng năm nộp cống.”Tr.131
Việt Sử Tân Biên cũng của Sử gia Phạm Văn Sơn (gồm 7 cuốn với khoảng 4000 trang) ghi thêm:
A- “Người ta nghi rằng khai sinh ra nước Lâm Ấp là bọn giặc bể dòng giống Mã Lai đã xâm nhập vào đất Trung Việt trước kỷ nguyên có kinh thành là Khu Túc ở Huế bây giờ…”Tr. 215/Q.I.
B- “Họ (Lâm Ấp) hợp giống với Cao Miên và giống Chiêm Thành trong khi một chi phái của họ hợp với giống Mông Cổ và dân tộc Việt Nam” Cũng trang 215/QI.
Sử gia Phạm Văn Sơn viết “người ta nghi” tức là các sử gia không biết đích xác Lâm Ấp là ai, họ ngờ rằng Lâm Ấp là giặc bể từ Mã Lai đến. Nhưng họ quên rằng, nhiều năm trước, khi Tần Thủy Hoàng xua quân tấn công các nước Việt phương Nam và tàn sát dân Việt vô cùng dữ dội. Nhiều dòng Bách Việt trong đó có dân Ấp Lâm của nước Việt Thường đã dùng thuyền chạy về phương Nam tị nạn. Cũng do vậy, cái tên nước Việt Thường, quốc giới của Việt Thường, Tượng Quận… dính vào ba tỉnh miền Trung này. Và, thêm một minh xác rất quan trọng: Hai tên hai châu Ô, Châu Rí của Chiêm Thành hoàn toàn chưa xuất hiện trong giai đoạn 1000 năm lệ thuộc này.
Tôi nghĩ, các sử gia Tầu quá biết Lâm Ấp là Việt Thường (Bách Việt) nhất là khi Mã Viện đặt tên huyện Tượng Lâm cho dân tị nạn đang sống ở đó, tuy nhiên nhất định họ cứ phải theo chủ trương chia rẽ hai dòng Việt Lạc và Việt Thường.
Tại sao có sự giống Mông Cổ ở đây? Điều này không lạ, theo Tiến sĩ J.Y.Chu trên Tạp chí khoa học The Nation Academy Of Science – USA ngày 29/7/1990 thì người Hiện đại đầu tiên xuất hiện từ đông Phi Châu cách đây vào khoảng 150.000. Từ đây họ dần dần di cư ra khắp thế giới. Có nhóm tiến về phía đông qua Ấn Độ, tới bán đảo Trung Ấn rồi tách ra làm hai: Một nhóm tiến lên phía đông bắc băng qua bắc Việt Nam, Trung Hoa, Mông Cổ, đông Tây Bá lợi Á rồi băng qua eo biển Bering mà vào Châu Mỹ. Nhóm thứ hai đi xuống phía nam, vào Thái Lan, Mã Lai rồi ra các quần đảo ở Đông Nam Á. Trong nhóm lên phía bắc Á chắc chắn có tổ tiên Miêu Viêm tức Bách Việt và nhiều tổ tiên của các chủng khác như Tây Tạng, Mãn, Mông … Vậy Việt Thường có giống Mông Cổ cũng không lạ vậy.
Từ các đoạn trích dẫn ghi trên chúng tôi có suy luận như sau:
Chúng ta đã biết lịch sử giữa Chiêm Thành và Đại Việt kể từ năm 981 (thời nhà Tiền Lê), đến các nhà Lý, Trần và các họ về sau cho tới Chúa Nguyễn là những cuộc chiến tranh tàn khốc và hận thù triền miên cho đến khi Chiêm Thành bị Việt tộc nuốt trọn. Trong khi đó giữa Lâm Ấp và Việt tộc, các quận Nhật Nam, Cửu Chân luôn luôn kết hợp ngoài đánh vào, trong nổi dậy, cùng tấn công kẻ xâm lược Trung hoa rất nhịp nhàng trong suốt 700 năm gần như không ngưng nghỉ.
Nếu Lâm Ấp là Chiêm Thành với mảnh đất chỉ bằng vài tỉnh nhỏ (Bình, Trị, Thiên), chắc chắn họ không dám xin “lãnh” Giao châu vốn là thủ phủ 9 quận Việt tộc đang bị Tầu đô hộ. Chín quận này đất rộng người đông gấp 20 lần Lâm Ấp.
Nói cách khác, Lâm Ấp kiên trì, tích cực, liên tục hợp tác với Việt tộc tấn công các phủ trị đô hộ Trung Hoa đến độ vua quan Trung Hoa đàn áp dữ dội mà đi vào diệt vong là do họ chung dòng Bách Việt với Việt tộc, hai dân tộc cùng mang nổi căm thù đô hộ Trung Hoa cực kỳ sâu nặng. Chúng tôi tin rằng, vua quan Lâm Ấp đã có quyết định khôn ngoan khi vừa giúp giải phóng đồng chủng 9 quận vừa quyết tâm thâu hồi lại quê hương Việt Thường của họ.
Một điều rất rõ ràng là trong khi nước Lâm Ấp với kinh đô đặt tại Khu Túc trong phạm vi tỉnh Thừa Thiên hiện nay đang gây sóng gió liên tục với quan quân đô hộ Trung Hoa, thì Chiêm Thành đã lập quốc rất lâu trước đó với kinh đô Chiêm Bà (Quảng Ngãi) sau đó dời về Đồ Bàn (Quảng Nam). Chứng tỏ Lâm Ấp là Việt Thường – Chiêm Thành là Chàm, hai dân tộc này hoàn toàn khác nhau.
II/9C .- ĐOẠN SỬ BI ĐÁT CUỐI CÙNG CỦA NGƯỜI VIỆT THƯỜNG NƯỚC LÂM ẤP
Sách Cương Mục Tiền biên chép:
“Khoảng giữa niên hiệu Trinh Quan (627-649) nhà Đường, vua Lâm Ấp là Đầu Lê chết, con là Trấn Long bị giết, người trong nước lập con bà cô của Đầu Lê là Gia Cát Địa lên làm vua. Gia Cát Địa đổi quốc hiệu là Hoàn Vương và thường cho quân sang xâm lấn An Nam. Hoàn Vương do đó bị quan đô hộ An Nam là Trương Chu đánh phá phải bỏ Lâm Ấp dời đến đất Chiêm, gọi là nước Chiêm Thành… Bấy giờ thành Phật Thệ ở Phủ Thừa Thiên, Thành Chà Bàn ở tỉnh Bình Định đều là di tích cố đô của Chiêm Thành thời đó.
Sách Việt Sử Toàn Thư thì chép:
Chư Cát Địa đổi quốc hiệu ra Hoàn Vương quốc nhưng nước này vẫn quen thói quấy nhiễu Giao Châu. Đã có phen họ chiếm được châu Hoan, châu Ái (tức là hai tỉnh Thanh, Nghệ của ta) – Hai thế kỷ sau vào năm Mậu Tý (808), Đô hộ Trương Chu lại đem quân đánh Hoàn Vương quốc rất tai hại khiến họ phải lui xuống phía Nam (hai vùng Nam, Ngãi bây giờ). Lại một lần nữa, quốc hiệu Lâm Ấp đổi ra Chiêm Thành cho tới ngày nay.
Cách hành văn của 2 đoạn sử trên, cùng trình bày giai đoạn cuối cùng của lịch sử nước Lâm Ấp nhưng có nhiều điểm không giống nhau (thời gian và danh xưng thành Phật Thệ…). Chúng tôi xin thử bình giải:
Thời vua Trinh Quan nhà Đường (627 – 649), nước Lâm Ấp, vua Đầu Lê chết, thái tử là Trấn Long vừa lên ngôi thì bị giết, triều đình tôn Gia Cát Địa là con bà cô của vua Đầu Lê lên ngôi. Gia Cát Địa đổi quốc hiệu là Hoàn Vương, kinh đô Khu Túc thì đổi tên là Phật Thệ và tiếp tục đường lối của tổ tiên, tiến hành những cuộc liên minh quân sự với Lạc Việt đánh đuổi quân cướp nước ra khỏi bờ cõi. Trong gần 200 năm (từ khoảng 627 – 808) họ tổ chức nhiều cuộc nổi dậy có lúc họ chiếm được Cửu Chân và Nhật Nam. Năm 808, triều đình Trung Hoa sai tướng Đô hộ Trương Chu đem đại binh tiêu diệt Hoàn Vương quốc (Lâm Ấp).
Lần thứ hai từ sau ngày gạt lệ rời bỏ quê hương Việt Thường bên hồ Phiên Dương năm 221 Tr. CN ; con cháu Việt Thường năm 808 sau CN , kẻ ra đi, người ở lại và hàng vạn người nằm xuống, dưới những nấm mộ tập thể, chôn vùi đây đó trong vùng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên.
Nước Lâm Ấp hoàn toàn bị tiêu diệt. Khi quân Trương Chu rút đi thì nước Chiêm Thành đã lập quốc từ lâu với kinh đô Chiêm Bà (Quảng Ngãi) sau đó dời về Đồ Bàn (Quảng Nam) liền vượt đèo Hải Vân tiến ra chiếm đất Tượng Lâm (Bình, Trị, Thiên). Người Việt Thường, Lâm Ấp một số lánh nạn lên vùng núi hay ra bờ gần biển, một số khác chạy ra Nghệ An, Thanh Hóa sống chung với dân Lạc Việt một số ở lại trở thành nô lệ Chiêm Thành…
Từ đầu thế kỷ thứ 9, lịch sử nước ta không còn nhắc đến tên huyện Tượng Lâm hoặc nước Lâm Ấp nữa. Vùng đất này có tên mới: Châu Ô, Châu Rí (Lý) do Chiêm Thành đặt. Cũng từ năm ấy, sử Việt chép rất kỷ các giai đoạn “chiến tranh và hòa bình” giữa Đại Việt và Chiêm Thành.
Năm 1304, đời nhà Trần, khi vua Chiêm Chế Mân, dâng hai châu Ô, Lý để xin cưới Công chúa Huyền Trân thì con cháu Việt Thường ở lại với Đại Việt trong khi dân Chiêm Thành rút về phía nam đèo Hải Vân.
Năm 1697, phần đất cuối cùng của người Chàm bị chúa Nguyễn Phúc Chu nuốt trọn và nước Chiêm Thành hoàn toàn bị xóa tên.
II/9D .- VỊ TRÍ NƯỚC VIỆT THƯỜNG CỔ
Hình 7
Cho đến hôm nay, vị trí nước Việt Thường trên các tài liệu lịch sử Việt Nam vẫn còn là một nghi vấn.
1- Một số sử gia cho rằng Việt Thường là tên nước Việt Nam cổ, tức là toàn miền Bắc Việt Nam ra tới Đèo Ngang.
2- Ông L.Wie1ger, nhà Trung Hoa học thì rời vị trí Việt Thường xa hơn nữa. Ông cho Việt Thường là Cao Mên (Trích dẫn từ VSTB tr. 38).
3- Sử gia Trần Trọng Kim trong Việt Nam Sử Lược lại nói nước Việt Thường ở phía Nam Giao Chỉ. (Trích dẫn từ VSTB tr. 38)
4- Sử gia Lê Văn Hòe trong Việt Sử cho rằng nước Việt Thường ở vào vị trí 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên ngày nay. (Trích dẫn từ VSTB tr. 38)
5- Ông Lê Chí Thiệp nói rằng, xem bản đồ Trung Hoa thế kỷ 20 Tr. CN còn chia ra nhiều bộ lạc trình độ khác nhau thì không thể tin được Sứ giả Việt Thường vượt đường bộ từ Bắc Việt, hoặc theo hải đạo đến được thành Bình Dương là kinh đô của vua Nghiêu tận tỉnh Sơn Tây, phía Bắc sông Hoàng Hà và dưới đời Chu lại đến thành Tây An ở phía Nam sông Vị, tỉnh Thiểm Tây bấy giờ. Theo lẽ đương nhiên, chỉ có gần gũi nhau, chịu ảnh hưởng của nhau mới có sự giao dịch với nhau. Tóm lại, Việt Thường tất không xa Hán tộc, có lẽ ở phía Nam sông Dương Tử vùng hồ Phiên Dương và sông Dương Tử. Lý luận này theo ý chúng tôi có ý nghĩa hơn cả. (Trích dẫn từ VSTB tr. 38)
6- Ở trang 39 VSTB ghi “Kinh Thư chép đất Dương có nhiều giống chim lạ, đất Kinh có nhiều rùa lớn thì Việt Thường ở vào khu hồ Phiên Dương và hồ Đông Đình, như vậy ta càng thấy sự đối hợp với việc cống chim Trĩ và Rùa lớn.
7- Theo Sử Ký Tư Mã Thiên, vùng hồ Phiên Dương có đất Việt Thường, vua Sở Hùng Cừ (887 Tr. CN) phong cho con út là Chấp Tỳ làm vua ở đấy. Việt Thường, Việt Chương có lẽ là hai tên dùng lẫn cho nhau (như Cao Mên, Cao man; Lào, lèo…). Ông Lê Chí Thiệp định vị trí Việt Thường ở ngay chỗ thành Nam Xương…”
Chúng tôi rất tán đồng ý kiến của ông Lê Chí Thiệp. Nước Việt Thường chỉ có thể ở vùng gần hai hồ Động Đình và Phiên Dương. Nhưng lý do tại sao vùng Bình, Trị, Thiên lại có tên là Việt Thường thì chúng tôi có câu trả lời như sau:
Năm 221 tr. CN, Tần Thủy Hoàng xua quân xâm lăng các nước Việt phương Nam. Nước Việt Thường bị đánh bại, quý tộc Việt Thường ở “kinh đô Lâm Ấp (?)” bèn đưa dòng họ và quân đội theo đường biển chạy về phương Nam và đổ bộ lên vùng đất sau này gọi là Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên thuộc nước Âu Lạc của vua Thục An Dương Vương và tị nạn ở đó. Họ thân thương gọi vùng đất mới này là (Tân) Việt Thường, là Lâm Ấp (tổ quốc và kinh đô cũ). Sử ta về sau lẫn lộn vị trí nước Việt Thường là vậy. Xin nhắc lại vùng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên là nơi “Khỉ ho cò gáy, chó ăn đá gà ăn muối…” là “rú”, tại đây có thể đã có một số bộ lạc Chàm sống rải rác trên các đồng bằng nhỏ hẹp… họ lập tức bị người tị nạn Việt Thường khống chế
*. Triều đình Chiêm Thành ở bên kia đèo Hải Vân có lẽ đã không quan tâm tới đám dân Chàm không đáng kể này.
*Y hệt thổ dân Đài Loan năm 1949 bị đoàn quân bại trận của tổng thống Tưởng Giới Thạch khống chế ngay khi họ đổ bộ lên đảo này.
Dân tị nạn Lâm Ấp “vui sống” ở đó, trải từ cuối thời Âu Lạc của Thục An Dương Vương, qua Nam Việt của nhà Triệu, rồi nhà Hán xâm lăng Nam Việt và đặt phủ trị đô hộ… Cho đến khi Mã Viện diệt Hai Bà Trưng vào năm 43 là 264 năm. Mã Viện đem quân đuổi đánh tàn quân Hai Bà vào tận đất Nhật Nam. Người Lâm Ấp một mặt không giúp Hai Bà Trưng, một mặt thất hứa với Mã Viện trong việc tấn công mặt hậu Lĩnh Nam. Bây giờ lại hối lộ Mã Viện rất nhiều vàng bạc châu báu để được yên thân. Nhờ vậy, Mã Viện lập huyện Tượng Lâm trực thuộc quận Nhật Nam và cho người Lâm Ấp tiếp tục cư trú ở đó. Như vậy, Lâm Ấp đã tỏ ra rất khôn ngoan. Họ “ừ! è!…” với Mã Viện nhưng nhất định không tiếp tay cho giặc để đánh đồng chủng. Có lẽ họ dư biết dù liên minh với Lĩnh Nam cũng không chống nổi với Mã Viện. Khi biết Hai Bà Trưng đã hoàn toàn thất bại trước Mã Viện thì họ dâng vàng bạc để được yên thân mài nanh vuốt chờ dịp quật khởi. Quả nhiên, kể từ năm 102 (60 năm sau), khi đã có thực lực, Lâm Ấp tung ra hàng loạt cuộc tấn công vào quân đô hộ Tầu không ngưng nghỉ.
Theo sách Cương Mục, năm 192 tức là 408 năm sau khi dân Lâm Ấp định cư ở Tượng Lâm quận Nhật Nam, con cháu người Việt Thường tị nạn chính thức tái lập quốc gia. Chúng tôi không biết ngoài tên nước Lâm Ấp, Chàm, Chiêm Thành mà sử Tầu thường gọi, họ có quốc hiệu nào khác không. Sau khi lập quốc, họ tiếp tục tổ chức kết hợp với dân Việt ở nhiều địa phương Việt Lạc liên tục tấn công các phủ trị đô hộ Tầu các quận Nhật Nam, Cửu Chân có khi vươn tới quận Giao Chỉ. Triều đình Trung Hoa phải vô cùng chật vật để bảo vệ quyền đô hộ. Cho đến năm 468 nhà Tống đưa đại binh tấn công nước Lâm Ấp, tàn phá 55 thành khiến nước Lâm Ấp yếu đi.
II/9E.- VÀI TÀI LIỆU RIÊNG
II/9E1 .- Bí mật ngôn ngữ Việt Thường:
3 Làng LONG HƯNG, ĐẠI NẠI, MỘ TRẠCH nói tiếng gì?
Bí mật về ngôn ngữ của dân hai làng Long Hưng và Đại Nại ở Quảng Trị và làng Mộ Trạch ở Thừa Thiên ngày nay nói tiếng Việt với 60-80% đặc âm địa phương, khó nghe đến độ chính dân Quảng Trị với khoảng 20% đặc âm (dân chúng ở vùng quê không học chữ Quốc ngữ) cũng rất cực khổ để hiểu họ muốn nói gì. Tỉ dụ: Ló : lúa ; rọn : ruộng ; nác : nước ; su : sâu ; khun : khôn ; ngái : ngại : mói : muối ; đùi : cùn ; lọi : gãy ; cái chưng: cái chân ; lưa sưa : lưa thưa ; chạc dây : sợi dây ; mụ tra : bà già ; mự : mợ ; cơm siu :cơm thiu ; cái trố-ôt : cái đầu ; lộ mụi : lỗ mũi ; rào : sông ; bọ tui : bố tôi ; bưa : vừa ; bấp bo : vấp té ; trung nớ : trong đó ; đi ẽ : đi ĩa ; côi : trên ; trộ mưa : trận mưa ; mi đi mô rứa : mầy đi đâu đó ; ốt dột quái : xấu hổ quá ; giãy tọt lên côi nớ : nhảy vọt lên trên đó… Tất cả vần NH biến thành GI như cái nhà : cái già ; con nhện : con giện ; bổng nhưng : bổng giưng ; nhiều : giều ; tuy nhiên : tuy giên ; nhức nhối : giức giối ; nhảy nhót : giảy giót ; nhà nho : già gio, nhu nhược : giu giược…
Những địa phương ngữ nói trên, chắc chắn có pha trộn ít nhiều với tiếng Chàm khi mà người Lâm Ấp đã từng sống chung với người Chàm cả ngàn năm trong suốt thời kỳ lệ thuộc Trung Hoa.
Chúng tôi không biết nhiều về ngữ học, cũng xin lạm bàn để phân biệt tiếng Lâm Ấp và tiếng Chàm trên một quy tắc đơn giản như sau: Tiếng nào nghe na ná hoặc có vần như tiếng Việt toàn quốc là tiếng Lâm Ấp đồng chủng Việt tộc, còn tiếng nào không giống ai là tiếng Chàm.
Tỉ dụ 1 : MÓI nghe na ná và cùng vần với MUỐI, GIÃY TỌT cùng vần với NHÃY VỌT… thì mói, giãy tọt là tiếng của Lâm Ấp đồng chủng Việt tộc.
Tỉ dụ 2 : RÀO là sông, cái TRỐT là cái ĐẦU, CÔI là TRÊN… rõ ràng RÀ0, TRỐT, CÔI… không giống ai thì có thể là tiếng vay mượn của Chiêm Thành.
Vậy chúng ta tạm có bản phân tích dưới đây
1.- Những tiếng nghe na ná hoặc đồng vận như : rọn : ruộng ; nác : nước ; mói : muối ; sưa : thưa ; su : sâu ; chộ nớ : chỗ đó ; tra : già ; lộ mụi : lỗ mũi ; mự : mợ ; trộ mưa : trận mưa ; cơm siu :cơm thiu ; bấp : vấp ; giều : nhiều ; bọ : bố ; mần chi hỉ : làm gì nhỉ ; chưn : chân ; con giện : con nhện ; bưa : vừa ; lấy dô-ôn : lấychồng ; hun : hôn ; ma tui : mẹ tôi … là tiếng Bách Việt dòng Việt Thường.
2.- Những tiếng khác vần hoặc không giống ai như: trốt : đầu ; chạc : sợi dây ; lọi : gãy ; rào : sông ; tê : kia ; rứa : thế ; răng : sao ; nôốt : thuyền ; nậy : lớn ; cái đọi : cái tô… có thể là tiếng vay mượn của Chàm, Chiêm Thành.
Xét tổng quát, ngôn ngữ miền bắc và miền nam (kể cả Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khanh Hòa… vốn là quê hương của Chiêm Thành), khi nói lên, mọi người trên toàn quốc có thể nghe và hiểu nhau dễ dàng mặc dù có một vài đặc âm, đặc ngữ nhưng không đáng kể.
Riêng ngôn ngữ của vùng Thừa Thiên, Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa (nhất là thời gian chữ quốc ngữ chưa thông dụng) thì hai miền bắc và nam Việt Nam phải cố gắng lắm mới hiểu được. Nếu chẳng may gặp phải dân ở ba làng Long Hưng, Đại Nại và Mộ Trạch (80% đặc âm + đặc ngữ) nói ở trên thì không thể biết được họ muốn nói gì. Y hệt như ta nghe người… Tây Tạng nói chuyện!! Nhất định những đặc âm, đặc ngữ ấy là do các dân tộc dòng Bách Việt vì biến động lịch sử mà phải thay đổi nơi cư trú đã xuất hiện trong dòng Lạc Việt.
Qua bản phân tích đơn giản nói trên, chúng tôi thấy rõ dân ba làng Long Hưng, Đại Nại và Mộ Trạch đúng là con cháu của dòng Việt Thường còn sót lại. Còn dân chúng các tỉnh Thừa Thiên, Quảng Trị, Quảng Bình cho đến cả Nghệ An, Thanh Hoá rất có thể trong huyết quản có lẫn ít nhiều máu Việt Thường.
II/9E2 .- Tượng người đầu chim bằng đồng đen ở chùa Phật Lôi
Khoảng năm 1920, trời làm lụt lớn trên sông Thạch Hãn, Quảng Trị. Nước lụt xoi mòn bờ cát phía làng Nhan Biều đối diện với tỉnh lỵ. Sau lụt, dân làng phát giác một đầu chim bằng đồng lồi trên bờ cát. Đào lên thì đó là một tượng người đầu chim bằng đồng đen, nặng khoảng 60 ký. Dân làng Nhan Biều liền xây một ngôi miếu thờ Người Chim gọi là chùa Phật Lồi. Vài năm sau, quan sứ Pháp đem lính đến miếu tịch thu tượng “Người Chim”, nói rằng đem về Pháp nghiên cứu!?
Ngày tôi còn ở Quảng Trị, cậu tôi vốn sinh trưởng ở làng Nhan Biều tả hình dáng tượng Người Chim như sau: cổ chim khá cao, mõ chim dài, mạnh khỏe, mồng chim lớn và thẳng đứng. Bên dưới cổ là thân người “trơn tru” không tạc quần áo (khi dân làng đưa lên bàn thờ thì họ thay quần áo cho tượng chim). Hai chân chim con nhện : khẳng khiu, giống bàn chân người, đứng trên một cái đế, tất cả bằng đồng đen… Ngày nay nhớ lại, tôi tin chắc rằng đó là biểu tượng “Người Chim” của người Lâm Ấp đem từ đất nước Việt Thường đến đất Quảng Trị cổ hoặc họ đã đúc ở đấy.
Như chúng tôi đã dẫn chứng, nước Việt Thường cổ ở giữa hồ Phiên Dương và hồ Động Đình. Vùng này có rùa lớn và giống chim Trỉ rất đẹp… Người Việt Thường thờ chim Trĩ làm biểu tượng như người Lạc Việt thờ chim Lạc. Họ đã từng đem rùa lớn có khắc lịch nông nghiệp trên mai rùa tặng vua Nghiêu khoảng năm 2300 Tr. CN. Đến năm 1100 Tr. CN họ lại đem tặng vua nhà Tây Chu một đôi chim Bạch Trĩ để tỏ lòng “ngưỡng mộ”, thì chúng ta sẽ không sai khi nghĩ rằng:
Người Lâm Ấp ở huyện Tượng Lâm đúng là dân nước Việt Thường cổ đã từng di cư đến tị nạn ở đất Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên và tái lập quốc gia Lâm Ấp ở đó.
II/9E3 .- Di sản văn học Việt Thường vẫn vang vọng
Từ lâu, một vài nhạc sĩ cho rằng người Chàm xưa mang nỗi buồn mất nước nên ca nhạc của họ mang nét u sầu, ai oán… cũng vì thế, nhạc cổ miền Trung đặc biệt là hai điệu Nam Ai và Nam Bình đã bị ảnh hưởng bởi nhạc Chàm. Chúng tôi nghĩ rằng những phán đoán trên có phần nào phiếm diện.
Từ những minh xác về nguồn gốc người Việt Thường nước Lâm Ấp, chúng tôi có những ý kiến như sau về bộ môn “văn nghệ cổ*” miền Trung từ Huế trở ra như sau:
*Chúng tôi gọi chung là văn nghệ cổ, trong đó có âm nhạc, ca dao, tục ngữ, chuyện cổ, vè, ca múa, thổi kèn, đánh đàn, đánh trống, truyền thống lễ nhạc…xuất phát từ dòng Việt Thường này. Chúng tôi rất mong sẽ có nhiều học giả để tâm nghiên cứu sâu rộng những vấn đề mà tôi đề cập sơ lược hôm nay.
Dân Việt Thường từ hồ Phiên Dương (bên Tầu) theo đường thủy chạy về vùng Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên tị nạn, chắc chắn họ đã đem theo truyền thống văn hóa của họ đến vùng đất cư trú mới. Nguồn gốc nước Lâm Ấp, biểu tượng Chim Trĩ, tiếng nói Việt Thường thì đã được dẫn chứng. Tuy nhiên còn nhiều truyền thống đặc thù khác chưa được đề cập tới, trong đó có sinh hoạt văn nghệ của họ. Do vậy, “văn nghệ cổ” miền Trung ngày nay, đặc biệt là Huế (cũng là kinh đô của nước Lâm Ấp, “Tân Việt Thường”), sau đó là Quảng Trị, Quảng Bình và có thể cả Nghệ An và Thanh Hóa… mang dạng văn nghệ và âm nhạc Việt Thường bởi các lý do sau :
1.- Đất Bình, Trị, Thiên (huyện Tượng Lâm) vốn là đất cư trú của người Lâm Ấp từ năm 221 tr. CN đến năm 808 sau CN (tồn tại hơn 1000 năm) thì bị Chiêm Thành chiếm và đổi tên là châu Ô, châu Rí (Xin lưu ý: Dù bị chiếm mất nước, người Lâm Ấp và văn hóa của họ vẫn tồn tại ở đó). Năm 1.304, vua Chiêm Chế Mân dâng hai châu này cho nhà Trần để xin cưới Công chúa Huyền Trân. Rõ ràng người Chiêm không màng đến một vùng đất vốn không phải là của họ. Tất nhiên họ cũng không thiết tha, khóc thương đến độ phải đặt ra những điệu nhạc ai oán, não nuột như thế.
2.- Vùng đất phía nam xứ Huế như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa… có kinh đô Chàm Đồ Bàn và là địa bàn định cư lâu đời của Chàm, nếu có nhạc ai oán vì mất nước thì phải xuất hiện tại vùng này chứ không phải từ Huế trở ra.
3.- Người Việt Thường vốn là một dân tộc có văn hóa cao. Khi phải bỏ nước ra đi vì giặc ngoại xâm (Tần Thủy Hoàng) tất nhiên nổi tủi nhục, sầu hận nước mất nhà tan của họ phải vô cùng cay đắng, sâu nặng. Văn nghệ của họ chắc chắn đã bị ảnh hưởng từ các cuộc ra đi tị nạn đó. Trải qua bao công lao xây dựng, chiến tranh tàn phá, thăng trầm, cuối cùng mới lập được quốc gia Lâm Ấp. Rồi nước Lâm Ấp lại cũng bị điêu tàn, bị chiếm đoạt và phải làm nô lệ dân Chiêm Thành…
4.- Việt Thường và Lạc Việt đồng chủng, đồng ngôn ngữ (dù phát âm hơi khác), đã từng chung vai sát cánh chống lại đô hộ Trung Hoa suốt bảy trăm năm… nhất định hai dân tộc này đã có thông gia, có trao đổi văn hóa một cách mật thiết.
Những điệu Nam Ai, Nam Bình và nhiều loại văn học khác như văn, thơ, ca dao, chuyện cổ, ca vè… của các vùng liên hệ tất nhiên chịu ảnh hưởng từ văn nghệ Việt Thường. Nếu so nổi buồn Việt Thường với những cung điệu ai oán sầu hận của người Việt tị nạn ở hải ngoại ngày nay với những bản nhạc “Sài Gòn Ơi Vĩnh Biệt”, “Người Di Tản Buồn”, “Khi Xa Sài Gòn”, “Sài Gòn Niềm Nhớ Không Quên”, “Ai Trở Về Xứ Việt”, “Em Nay Ở Phương Nào”… Với hàng vạn bài thơ, truyện, ca dao mới… nói lên niềm chua xót nước mất, nhà tan… Hai nổi đau thương, khắc khoải của hai dân tộc Việt Lạc, Việt Thường trong hai giai đoạn lịch sử cực kỳ đau thương ấy, chắc cũng không khác nhau bao nhiêu…
Chúng tôi tin rằng những biệt sắc văn nghệ các tỉnh Thừa Thiên, Quảng Trị, Quảng Bình kể cả Nghệ An và Thanh Hóa một số lớn là di sản văn hóa Việt Thường chứ không phải là của Chàm như chúng ta vẫn tưởng.
II/9F .- LỊCH SỬ NƯỚC TA THỜI LỆ THUỘC VÀ TIỂU QUỐC LÂM ẤP CẦN TU CHỈNH LẠI
Tiểu quốc Lâm Ấp, dòng dõi Việt Thường, đồng chủng Việt tộc hào hùng của ngàn năm trước, hậu duệ của quý ngài nay ở đâu? Hay đã hòa tan trong dòng Đại Việt của các thời đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Hậu Lê, Nguyễn? Hai vị anh hùng Khu Liên người tái lập quốc gia Lâm Ấp; Chu Đạt, người lãnh đạo 30.000 nghĩa quân đánh chiếm hai quận Cửu Chân và Nhật Nam là ai? Và biết bao anh hùng, liệt nữ hai nước Việt Lạc và Việt Thường đã bỏ mình trong suốt 700 năm lịch sử nổi dậy bất thành ấy? Có ai dành cho họ giọt nước mắt, nén hương thương tiếc, đồng thời làm sáng tỏ giai đoạn lịch sử đầy máu và nước mắt nhưng vô cùng hào hùng ấy!
Những người anh hùng ấy chắc chắn phải được vinh danh trong lịch sử Việt tộc.
Chúng tôi thiết tha kêu gọi các nhà làm sử Việt Nam, các học giả đang nghiên cứu thực hiện bộ sách Giáo khoa Tiểu, Trung và Đại học nên tu chỉnh các đoạn sử này để khỏi phụ lòng những anh hùng Việt tộc ở hai quận Cửu Chân và Nhật Nam cùng cả một dòng giống Việt Thường oanh liệt cổ xưa đã hết lòng với tổ tiên Việt tộc trong nổi khốn cùng một ngàn năm đô hộ! Điều này rất cấp thiết.
Chúng tôi đề nghị viết lại các biến chuyển lịch sử Việt Nam nên dựa trên 4 điểm chính sau đây:
1.- VỊ TRÍ NƯỚC VIỆT THƯỜNG Ở PHÍA NAM SÔNG DƯƠNG TỬ GẦN HỒ ĐỘNG ĐÌNH VÀ HỒ PHIÊN DƯƠNG, LÀ MỘT TRONG BA NƯỚC DÒNG BÁCH VIỆT BỊ NHÀ TẦN THÔN TÍNH NĂM 221 TR.CN. NHÀ TẦN ĐỔI THÀNH HUYỆN LÂM ẤP VÀ GỌI VÙNG ĐẤT MỚI CHIẾM LÀ TƯỢNG QUẬN.
2.- SAU ĐÓ MỘT SỐ DÂN VIỆT THƯỜNG Ở HUYỆN LÂM ẤP, TƯỢNG QUẬN THEO ĐƯỜNG THỦY CHẠY VỀ PHÍA NAM. HỌ ĐỔ BỘ LÊN ĐẤT QUẢNG BÌNH, QUẢNG TRỊ VÀ THỪA THIÊN VÀ ĐỊNH CƯ Ở ĐÓ. VÙNG NÀY VỐN LÀ ĐẤT HOANG DÃ Ở VỀ PHÍA NAM CỦA QUẬN NHẬT NAM. NĂM 43, NHÀ HÁN SAI MÃ VIỆN XÂM LĂNG LĨNH NAM, MÃ VIỆN LẬP ĐẤT NÀY LÀ HUYỆN TƯỢNG LÂM, ĐẶT HUYỆN LỆNH CAI TRỊ VÀ CHO NGƯỜI LÂM ẤP CƯ TRÚ Ở ĐÓ. NĂM 192, NGƯỜI LÂM ẤP GIẾT HUYỆN LỆNH TẦU MÀ LẬP QUỐC, ĐẶT KINH ĐÔ Ở KHU TÚC GẦN HUẾ .
3.- NGƯỜI LÂM ẤP TRƯỚC VÀ SAU KHI LẬP QUỐC (102 Tr.CN – 808 S.CN) NHIỀU LẦN LIÊN MINH VỚI DÂN VIỆT CÁC QUẬN NHẬT NAM, CỬU CHÂN VÀ GIAO CHỈ TẤN CÔNG VÀO THÀNH LŨY ĐÔ HỘ TRUNG HOA NHẰM GIẢI PHÓNG VIỆT TỘC THOÁT KHỎI THẢM TRẠNG LỆ THUỘC TRUNG HOA. NHƯNG TIẾC THAY MỌI CỐ GẮNG ĐỀU KHÔNG THÀNH CÔNG. NƯỚC NÀY ĐÃ BỊ TRUNG HOA TIÊU DIỆT VÀO NĂM 446 VÀ BỊ CHIÊM THÀNH CHIẾM KHOẢNG NĂM 808. NƯỚC LÂM ẤP (ĐẤT TƯỢNG LÂM) BỊ CHIÊM THÀNH ĐỔI THÀNH HAI CHÂU Ô, LÝ…
4.- DÂN TỘC VIỆT NAM XÁC NHẬN SỰ SAI LẦM KHI GỌI NHÂN DÂN LÂM ẤP LÀ CHÀM, LÀ GIẶC TRONG QUÁ KHỨ. NAY CHÍNH THỨC VINH DANH VÀ TRI ƠN NGƯỜI LÂM ẤP VÀ NƯỚC LÂM ẤP LÀ ĐỒNG CHỦNG BÁCH VIỆT ĐÃ HẾT LÒNG VỚI DÂN TỘC VIỆT NAM TRONG NỔI KHỐN CÙNG 1000 NĂM LỆ THUỘC TRUNG HOA.
II/10.-VỊ THẾ LÀNG XÃ VIỆT NAM
TRONG GIAI ĐOẠN LỆ THUỘC HOA TỘC
Vào giai đoạn này, sự bành trướng của con cháu du mục Hoa tộc đã trở thành một đế quốc cường thịnh bậc nhất của lịch sử Trung Hoa không dừng lại ở đó mà tiếp tục lấn chiếm về phương Nam. Năm 111 tr. CN, nhà Hán thôn tính nước Nam Việt mở đầu thời kỳ 1000 năm Việt Nam lệ thuộc Trung Hoa.
Một ngàn năm nô lệ Trung Hoa là một thử thách cực kỳ cam go đối với dân tộc Việt Nam sau khi các dân tộc Bách Việt đã lần hồi đánh mất những phần đất rộng lớn ở phía bắc và đại đa số dân chúng đã biến thành Tầu. Và, như chúng ta đã biết, người Việt khi thì ẩn nhẫn chờ đợi thời cơ, khi thì vùng lên chống trả mãnh liệt. Trước sau có 9 cuộc cách mạng nổi lên giành độc lập, tự chủ mà càng về sau càng dồn dập, quyết liệt, càng có qui củ và tài trí. Cuối cùng thì người Việt đã hóa giải được áp lực đồng hóa khủng khiếp của Hoa tộc đồng thời vươn vai đứng lên với thế giới sau khi Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 939.
Do đâu mà người Việt Giao Chỉ thoát được áp lực đồng hóa sau 1000 năm lệ thuộc Hoa tộc mà các dân tộc cùng chung danh xưng Bách Việt đã phải khuất phục trước đó?
Câu trả lời đúng nhất là do họ đã giữ được tinh anh của văn hóa Việt cổ trong hệ thống các bộ tộc, bộ lạc Bách Việt mà về sau được gọi là làng xã mà người Tầu có thể đã xem thường. Người Tầu không biết rằng: sau cái lũy tre tầm thường ấy, khi ở thế tỉnh, làng quê là một cuộc sống êm đềm, hiền hòa, dễ bảo, dễ ăn hiếp; nhưng khi có cơ hội thì nó chuyển qua thế động. Từ làng này qua làng khác, bùng lên như những ngọn sóng thần cuốn phăng xiềng xích nô lệ!
Như đã trình bày ở đoạn trước, sau chiến tranh Trác Lộc các bộ lạc, bộ tộc Miêu nào “theo về” liền được vua Hoàng Đế phong chư hầu hoặc phụ dung với quyền tự trị khá cao mà chính quyền trung ương tôn trọng. Dần dần các chư hầu học thói “thực tiễn cường lực” của du mục, thôn tính lẫn nhau khiến từ hàng vạn chư hầu xuống còn vài ngàn, vài trăm, vài chục rồi thì… 7, 6 nước “lớn”… Cuối cùng chư hầu Tần thống nhất toàn thể lục địa Trung Hoa, thì biệt sắc văn hóa Miêu tộc cổ chuyển thành “văn minh” Trung Hoa, nghĩa là bối cảnh xã hội nông nghiệp nhân chủ, nhân trị và xã hội mẫu hệ theo năm tháng chuyển thành xã hội du mục quân chủ cường lực chuyên chế và xã hội phụ hệ.
Khác với chế độ quân chủ phong kiến của giai đoạn Hạ-Thương-Chu gồm vị Thiên tử chăm lo vỗ về Thiên hạ, đem vương hóa mà thi ân ban đức cho người dân (dù chỉ còn là những giai đoạn rất ngắn ngủi, còn thì đa số chỉ để làm khẩu hiệu, làm kiểng)… dần dần chuyển qua quân chủ chuyên chế mà đỉnh cao là giai đoạn Tần Thủy Hoàng. Sau đó, nhà Hán lại càng ra sức tô bồi cho chế độ tạo thành một định chế quân chủ chuyên chế, tạo thành một truyền thống toàn trị của xã hội Trung Hoa các thời đại về sau.
Khi đô hộ Việt Nam, các triều đình Trung Hoa thường chỉ quan tâm tới hai cấp quận, huyện. Họ đặt chức Thứ sử trông coi guồng máy đô hộ gọi là An Nam Đô Hộ Phủ, các chức Thái thú thì cai trị cấp Quận. Cấp Huyện thì họ đặt chức Huyện lệnh. Toàn bộ đám quan lại này hoàn toàn là người Trung Hoa, chúng cực kỳ gian ác, tham ô, coi người dân còn tệ hơn gia súc. Tuy nhiên, đối với Làng, Xã* thì họ để như cũ, tức là cho tự trị tùy theo truyền thống sẵn có từ xưa gọi là Lệ của mỗi Làng. Truyền thống này quan trọng nhất là thể lệ thành lập cơ quan lãnh đạo chính trị, hành chánh, kinh tế, an sinh… của Làng Xã. Chắc chắn trong thời đô hộ các chức vụ quan trọng của Làng, Xã đã bị bọn quan lại đô hộ Tầu mua chuộc hoặc áp đảo phải làm tay sai cho họ. Họ kiểm soát chặt chẻ bằng một chế độ độc đoán, hung bạo để bảo vệ chính quyền đô hộ và thỏa mãn lòng tham không đáy của bọn này vốn ở xa triều đình trung ương. Rõ ràng, nhờ ở vị thế tự trị này mà các truyền thống văn hóa Làng Xã Việt cổ đã tồn tại.
*Làng, Xã là đơn vị khởi điểm của tổ chức hành chánh hạ tầng cơ sở của nước ta từ nhiều ngàn năm trước, Làng là ngôn ngữ Việt, Xã là chữ Hán. Tùy theo vị trí mà Làng, Xã còn có nhiều tên khác:
• Trang, Động, Sách, Trại là những xóm làng tiếp giáp rừng núi hay ở sâu trong rừng, núi.
• Vạn thì ở vùng ven biển, ven sông chuyên nghề chài lưới, chuyên chở, khuân vác đường sông, đường biển .
• Phường thường ở các thị trấn đông người, thường làm cùng một nghề (phường nón, phường đúc…)
Thành phần dân chúng của Làng Xã được kể gồm có: Tiểu hoàng nam (trên 18 tuổi), Hoàng nam (trên 20), Nhiêu (từ 50 tuổi), Lão nhiêu (trên 60).Kể từ hạng Nhiêu có thể được bầu vào Hội đồng Hương xã, có giá trị như một nghị viện của Làng để bàn thảo việc Làng, bầu cử các chức vụ trong Làng như Xã trưởng và các chức sắc khác…
Chúng tôi tin chắc rằng ít nhất là hơn một nửa những truyền thống văn hóa của người dân trong các Làng Xã miền bắc và các tỉnh phía bắc miền trung vẫn còn duy trì tốt đẹp. Từ những may mắn đó, Làng Xã Việt tộc đã là nơi phát sinh ra những anh hùng dân tộc và là những căn cứ yểm trợ, huấn luyện và xuất phát những đoàn quân kháng chiến cứu nguy đất nước.
Một điểm son khác, đất bắc và trung Việt Nam vốn là vùng cực nam của văn hóa Động Đình, từ thời Văn Lang đã là nơi dung thân của nhiều nguồn tị nạn xâm lược Hoa tộc mà đa số là thành phần quý tộc Bách Việt và thân nhân của họ. Vì là thành phần trốn chạy, đa số trong các nhóm này nương náu trong các Làng Xã xa nơi thị trấn hoặc cư trú trên các vùng cao nguyên, miền núi… Sự kiện này vô tình giúp cho làng xã Giao Chỉ liên tục được bổ sung tinh hoa văn hóa Bách Việt cũng như tinh thần bất khuất của dân Việt càng ngày càng được củng cố. Nhờ đó mà suốt 1000 năm lệ thuộc, dân tộc Việt không bào giờ lùi bước mà liên tục chống trả cho đến khi toàn thắng.
II/11-KẾT LUẬN II
Văn hóa Bách Việt cổ trong thời kỳ còn trinh nguyên là văn hóa biểu tượng, các loại chữ viết đang còn sơ khai như chữ chân chim, chữ tượng hình, chữ nòng nọc… chỉ mới được dùng để chỉ ra một vài sự kiện trong đời sống thường nhật có hình dạng như những chữ số, trâu bò, nhà cửa, sông núi, mưa nắng… nó chưa đủ khả năng trình bày những ý niệm thuộc về tư tưởng, tâm linh, vốn mang tính trừu tượng.
Cùng với những loại chữ này, người xưa đã dùng những hình vẽ khắc trên mu rùa, hòn sỏi, búa đá, búa đồng, khạp đồng, trống đồng… hoặc những quan niệm nhân sinh, vũ trụ được cài đặt trong các nhân thoại như chuyện ông Bàn Cổ, chuyện Phục Hy, Nữ Oa, Toại Nhân, Hữu Sào, Thần Nông trước chiến tranh Trác Lộc. Hay chuyện Tiên Rồng, Sách ước Gậy thần, Trầu cau, Thánh Gióng, Tiên Dung Chữ Đồng Tử, Bánh chưng bánh dày, Sơn Tinh Thủy Tinh, Mai An Tiêm, Trương Chi… sau chiến tranh Trác Lộc.
Một số khác được cơ chế hóa trong các nghi lễ dân gian như đám cưới, đám giỗ, lễ hội, lễ tết…, trong phong dao, đồng dao, ca dao, hát ru em, thành ngữ… hoặc trong các truyền thống sinh hoạt làng xã, trong phạm vi đình làng. Các học giả cũng tìm thấy trong nhiều loại sách, sử Trung Hoa ghi lại những truyền thống văn hóa, đạo đức, luân lý, tư tưởng Việt cổ. Điển hình trong các bộ Tứ thư, Ngũ kinh, Đạo đức kinh… của Khổng Phu Tử, Lão Tử và học trò của các ông ghi chép lại… Chúng tôi gọi đó là nền văn hóa kỳ diệu của tổ tiên hiền triết Việt tộc.
Nếu quý độc giả chưa đọc Đường Ta Đi từ chương I, có thể khi nghe chúng tôi nói văn hóa tư tưởng Việt tộc cổ tràn ngập trong Kinh sách và đời sống người Trung Hoa, hẳn có vị nhăn mặt cho rằng chúng tôi quá lời đến độ sống sượng! Xin thưa, không quá lời đâu! Không sống sượng đâu! Sự thực chính xác đến độ chính chúng tôi cũng phải ôm đầu kinh ngạc, tiếc nuối cho một gia tài văn hóa cha ông bị cướp đoạt, mạo nhận suốt nhiều ngàn năm. Cho đến ngày nay, con cháu dù đang xử dụng văn hóa ấy mà vẫn cứ nghĩ rằng mình được ông hàng xóm tàn bạo, điêu ngoa khai hóa, dạy bảo!!!
Giả thử, bây giờ ta đưa vài trăm ngàn người miền Thượng ở Pleku, Kontum, Banmêthuột; đặt họ vào đồng bằng Cửu Long sống giữa đồng bào miền Nam thì họ sẽ có tư tưởng và cuộc sống như thế nào sau một ngàn năm? Chắc chắn họ sẽ suy nghĩ và đời sống giống như người Việt miền Nam. Có thể họ sẽ có những “làng” Gia Rai, “xẽo” Cheo Reo, “xóm” Cái Bà Na…
Ngày nay người Việt dù đang sống hầu như khắp nơi trên đất Mỹ, nhưng cùng đồng thuận rằng Cali là “thủ đô” là “Sàigòn Nhỏ” của dân Việt tỵ nạn và chỉ mới non 30 năm người Việt đã có những suy nghĩ và cuộc sống không khác gì người “Mỹ trắng”. Tôi chọn Mỹ trắng mà không chọn Mỹ Đen, Mễ… vì Mỹ trắng có nếp sống văn minh cao hơn các giống kia. Vậy khi rợ Hoa rớt vào hủ gạo Miêu tộc cách đây 5000 năm ở lục địa Đông Á họ cũng ở trong hoàn cảnh y hệt những điều chúng tôi vừa nói trên. Cái đáng buồn là vì họ quá mạnh quá gian ác trong khi Miêu thì quá hiền nên văn hóa Miêu bị đóng dấu “made in China” mà thôi.
Ngày nay, nếu chúng ta tìm học tư tưởng người xưa thành hệ thống, sàng sẩy, chọn lọc, khai triển, phối hợp với những hiểu biết của nhân loại ngày nay, chúng tôi tin chắc rằng đất nước Việt Nam sẽ có một minh triết chủ đạo chẳng những trong công cuộc kiến tạo, dựng xây quốc gia dân tộc mà còn quảng bá cho thế giới ngày nay. Cố triết gia Lương Kim Định gọi đó là Việt đạo là triết lý An vi với hướng đi nhân chủ, nhân trị trong một xã hội bình sản, tự do và dân chủ hoàn mỹ.
Mở rộng tầm mắt nhìn quanh, những định chế tổ chức của các nước trên thế giới ngày nay đã đưa con người đi vào tình trạng lệ thuộc tất cả, nghĩa là không nô lệ thần minh thì cũng nô lệ vật chất hoặc vất bỏ tất cả… Đó là con đường thoái thác quyền làm Người!
Ông Cao Bá Quát, một nhân tài văn học Việt Nam cuối thế kỷ 18 đã phải thốt lên trước những lễ cầu đảo rềnh rang của triều đình vua Tự Đức:
Thần thánh chi chi kệ!
Không nhân đếch có ra Người!
Triết gia Kim Định vốn là một linh mục Công giáo đã rất can đảm khi viết:
“Trời có việc của Trời, Đất có việc của Đất, Người có việc của Người. Nay bỏ cái khả năng của Người mà đi cầu cái khả năng của Trời, Đất thì có lầm chăng ?
Hết Chương II B Xem Tiếp Chương III
