TRUNG QUỐC: ĐỐI TƯỢNG TRONG CHIẾN LƯỢC AN NINH QUỐC GIA CỦA NHẬT

Mai Vân RFI

Chỉ vài tuần sau khi Trung Quốc tuyên bố thành lập một vùng nhận dạng phòng không mới trên biển Hoa Đông, gộp luôn quần đảo Senkaku/Điều Ngư đang tranh chấp với Nhật Bản, chính quyền Tokyo hôm 17/12/2013 đã chính thức loan báo gia tăng đáng kể ngân sách quốc phòng, và nhất là thông qua một chiến lược an ninh quốc gia.

ING.052

Khu trục hạm JS Hyuga của Hải quân Nhật Bản (Ảnh : US Navy)

Trong bài phân tích trong số ra tuần này, mang tựa đề « Bảo vệ hải đảo », tuần báo Anh The Economist đã nhấn mạnh đến hai yếu tố : Đây là lần đầu tiên mà Nhật Bản đề ra một chiến lược an ninh quốc gia, và đối tượng được nhắm tới là Trung Quốc.

 Đối với tác giả bài báo, trong bối cảnh quan hệ Nhật-Trung vốn đã không thuận thảo do tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, quyết định của Trung Quốc áp đặt vùng phòng không đã làm cho tình hình căng thẳng thêm lên, và chiến lược mới của Nhật Bản rõ ràng là nhằm củng cố mạnh mẽ hệ thống phòng thủ của mình.

 Yếu tố đáng chú ý trong chiến lược này, theo The Economist, là không chỉ nêu lên một cách chung chung « các thách thức phức tạp và nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia », mà còn đặc biệt nói đến Trung Quốc với « các mưu toan thay đổi hiện trạng bằng sự ép buộc », và sự cần thiết phải « lấy lại và gìn giữ không chậm trễ » các hải đảo xa xôi nếu bị xâm chiếm.

 Giải thích về thái độ cứng rắn của Nhật Bản, tuần báo Anh cho rằng việc Mỹ lên án quyết định thành lập vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc nhưng không công khai kêu gọi hủy bỏ khu vực đó, đã làm dấy lên nhiều mối lo ngại ở Nhật Bản. Tokyo sợ rằng Washington có thể không tôn trọng các cam kết, theo đó, hiệp ước phòng thủ hỗ tương Mỹ-Nhật cũng có hiệu lực đối với quần đảo Senkaku.

Chiến lược an ninh quốc gia dự trù tăng 5% ngân sách quốc phòng, chủ yếu dùng để mua thêm thiết bị, vũ khí, nhưng không phải bất kỳ loại nào, mà tập trung vào những phương tiện chuyên dùng trong việc bảo vệ biển đảo, nâng cao năng lực kiểm soát vùng biển và vùng trời ở khu vực quần đảo đang bị Trung Quốc nhòm ngó.

The Economist nêu bật một số ví dụ : Thêm bảy khu trục hạm, nâng tổng số tàu chiến loại này của Nhật Bản lên thành 54 chiếc ; thêm sáu tàu ngầm (nâng tổng số lên 22). Một phi đội thứ hai gồm 20 chiến đấu cơ F-15 sẽ được triển khai trên đảo Okinawa, gần vùng Senkaku, cùng với loại máy bay cảnh báo sớm. Quân đội Nhật Bản sẽ cung cấp thêm máy bay không người lái cho lực lượng không quân, và sẽ lần đầu tiên thành lập một lực lượng Thủy quân lục chiến theo mô hình Mỹ.

Theo tuần báo Anh, Trung Quốc tiếp tục được nêu đích danh trong tài liệu – mà Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe gọi là « lịch sử » – khi hứa hẹn rằng Nhật Bản sẽ đáp ứng « một cách bình tĩnh nhưng kiên quyết trước đà mở rộng và tăng cường nhanh chóng của các hoạt động hàng hải và hàng không của Trung Quốc ».

Dĩ nhiên là văn kiện cũng gọi Bắc Triều Tiên là một « mối đe dọa nghiêm trọng và cấp thời ». Và còn đề cập đến một vấn đề gây tranh cãi : Cam kết xem xét lại lệnh cấm mà Nhật Bản tự áp đặt cho mình về xuất khẩu vũ khí , viện lẽ rằng điều đó đã làm cho chi phí của nền công nghiệp quốc phòng Nhật quá cao vì chỉ sản xuất được với số lượng tương đối nhỏ mà thôi.

Nhật Bản cũng biết tự kềm chế ?

Bài phân tích của The Economist, tuy nhiên, đã ghi nhận một sự thiếu vắng quan trọng trong chiến lược an ninh quốc gia mới của Nhật Bản : Đó là không thấy nói đến khả năng « tấn công trước để phòng ngừa », một khái niệm từng được nhiều chính khách trong đảng Dân chủ Tự do của ông Abe ủng hộ, chẳng hạn như tấn công trước vào các căn cứ tên lửa của Bắc Triều Tiên, để ngăn ngừa một cuộc tấn công của Bình Nhưỡng.

Theo tuần báo Anh, sự thiếu vắng này chứng tỏ rằng Tokyo biết tự kiềm chế, vì nếu khả năng này được ghi trong chiến lược an ninh của Nhật Bản, điều đó sẽ đánh động các láng giềng của Nhật như Trung Quốc hay Hàn Quốc hơn bất kỳ điểm nào khác. Có điều, theo The Economist, chiến lược an ninh quốc gia Nhật Bản được rà soát lại hàng năm, do đó, theo một quan chức chính phủ, việc thiết lập một lực lượng tấn công phủ đầu hoàn toàn có thể được đưa vào chiến lược vào năm tới.

Khi chiến lược vừa được công bố, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cáo buộc Tokyo « thổi phồng mối đe dọa Trung Quốc ». Bắc Kinh lại càng tức giận hơn sau nhận định của Thủ tướng Abe nhân Hội nghị Thượng đỉnh tại Tokyo với các lãnh đạo Đông Nam Á trong hai ngày 13-14 tháng 12.

Ông Abe khi ấy đã khuyên các đồng nhiệm, trong đó có lãnh đạo 4 nước hiện đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ở Biển Đông, là phải coi vùng nhận dạng phòng không Trung Quốc trên biển Hoa Đông là một vấn đề đáng quan ngại đối với toàn khu vực. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cáo buộc Nhật Bản là đã « vu khống » Trung Quốc một cách thâm hiểm.

Tuy nhiên, The Economist kết luận, cái đặc biệt đau đớn cho Trung Quốc là các nước Đông Nam Á chắc hẳn đã cho rằng ông Abe có lý.

Mai Vân RFI

[Lãnh Vực]

 



Tìm Kiếm